Inc. W tym roku mija 21 rocznica wydarzeń marcowych.Expl. Liczymy, że prócz młodzieży w manifestacji weźmie udział duża część społeczeństwa, które uważa wolne wybory do Sejmu i innych organów przedstawicielskich za niezbedny warunek wyjścia Polski z obecnego kryzysu.

rezolucja uchwalona przez uczestników wiecu okupacyjnego studentów uczelni wrocławskich 14.03.1968 r. wiece odbyły się na: Uniwersytecie Wrocławskim, Politechnice Wrocławskiej, w Wyższej Szkole Rolniczej (dziś Uniwersytet Przyrodniczy), na Akademii Medycznej, w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pieknych (dziś Akademia Sztuk Pieknych), Wyższej Szkole Muzycznej (dziś Akademia Muzyczna) oraz Wyższej Szkole Wychowania Fizycznego (dziś Akademia Wychowania Fizycznego)

uchwała końcowa strajku okupacyjnego studentów wrocławskich uczelni 14-16.03.1968 r.: Uniwerytetu Wrocławskiego, Politechniki Wrocławskiej, WSR Wyższej Szkoły Rolniczej - dziś Uniwersytet Przyrodniczy, AM Akademii Medycznej, PWSSP Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych - dziś Akademia Sztuk Pięknych, WSM Wyższej Szkoły Muzycznej - dziś Akademia Muzyczna) oraz WSWF Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego - dziś Akademia Wychowania Fizycznego

komunikat informujący o rozpoczęciu 17.03.1968 r. przez Ryszarda Krasnodębskiego, pracownika naukowego Politechniki Wrocławskiej, głodówki w geście poparcia dla postulatów studentów wrocławskich uczelni wysuniętych podczas wieców okupacyjnych, które odbyły się w dniach 14-16.03.1968 r.

Ulotka zawierająca szczegółowy plan sesji naukowej pod tytułem "Marzec '68 Na Dolnym Śląsku".

Ulotka reklamująca wystawę plenerową na wrocławskim rynku pod tytułem "Środek Peerelu '68.

Ulotka zapraszająca na otwarcie wystawy plenerowej na wrocławskim rynku pod tytułem "Środek Peerelu '68.

Ulotka zapraszająca na otwarcie wystawy plenerowej na wrocławskim rynku pod tytułem "Środek Peerelu '68.

Informacja o decyzjach podjętych na spotkaniu przedstawicieli Komitetów Organizacyjnych wieców okupacyjnych uczelni: Uniwersytet Wrocławski, Politechnika Wrocławska, Akademia Medyczna, Wyższa Szkoła Rolnicza, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego, Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych; podjęto decyzje o kontynuowaniu protestu wokół dotychczasowych postulatów, niepodejmowaniu samodzielnych dodatkowych akcji a także działań z użyciem przemocy, utrzymywaniu kontaktu między Komitetami; podano informację o liczbie protestujących na poszczególnych uczelniach: UWr - ok. 3000; PWr - ok. 4000, AM - ok. 1200, WSR - ok. 1500, PWSSP - ok. 160

Tekst wspominający wydarzenia z marca 1968 r. i postulaty protestujących wtedy studentów; informacja o manifestacji mającej się odbyć 14.03.1981, przypominającej o aktualności postulatów z 1968 r; u dołu dokumentu pieczątka tekstowa: Filokartysta Stanisław Chmura 50-034 Wrocława ul. Bałuckiego 10/5

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS. N/z od lewej: prof. Andrzej Wiszniewski, prof. Karol Modzelewski. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Warszawa, 01-04-1989. Niezależne Forum Kultury. N/z Norman Davies. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Sobotka – Góra Ślęża, 08-03-1988. I Studencki Rajd Marcowy w rocznice wydarzeń marcowych 1968, zorganizowany przez Klub Niezrzeszonych Studentów „Wagant”. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS.N/z od lewej prof. Andrzej Wiszniewski, Karol Modzelewski. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS.N/z pierwszy z lewej Karol Modzelewski. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS.N/z pierwszy z lewej Roman Kowalczyk. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Napis na plocie: „Dziś Wałęsa przeciw strajkom, jutro strajk przeciw Wałęsie”. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Przygotowania NZS do demonstracji. Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Wrocław, 08-03-1989. Demonstracja w rocznicę Marca 68 zorganizowana przez NZS i SW (Solidarność Walcząca). Fot. NAF Dementi

Relacja byłej wieloletniej pracowniczki Polifarbu Wrocław dot. okupacji niemieckiej w Wielkopolsce, represji stalinowskich wymierzonych w członków jej rodziny, wydarzeń października 1956 r. we Wrocławiu, studiów na Uniwersytecie Wrocławskim, walki z gruźlicą, wyjazdu na stypendium ONZ do Sztokholmu w 1968 r., powstania i działalności "Solidarności" w Polifarbie Wrocław oraz nieudanej próby pracowniczej prywatyzacji tego zakładu po 1989 r. Zakres chronologiczny: 1939-1992. Miejsca wydarzeń: Skalmierzyce (pow. ostrowski, woj. wielkopolskie), Ostrów Wielkopolski (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Sztokholm (Szwecja), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Maków Podhalański (pow. suski, woj. małopolskie), Oborniki Śląskie (woj. dolnośląskie), Göteborg (Szwecja)

Relacja byłego przewodniczącego Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Polsce oraz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej we Wrocławiu dot. jego biografii oraz społeczności polskich Żydów po II wojnie światowej. Zakres chronologiczny: lata 40.-90. XX w. Miejsca wydarzeń: Kraków (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Krzyżowa (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Relacja przewodniczącego oddziału wrocławskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce dot. losów jego rodziny podczas II wojny światowej, osiedlenia się i życia na Dolnym Śląsku po zakończeniu wojny oraz funkcjonowania tamtejszej społeczności żydowskiej. Zakres chronologiczny: 1941-2011. Miejsca wydarzeń: ZSRR; Ziębice (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Głuszyca (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Bielawa (pow. dzierżoniowski, woj. dolnośląskie), Białystok (woj. podlaskie), Stryków (pow. zgierski, woj. łódzkie)

Relacja polskiej Żydówki dot. losów jej rodziny podczas II wojny światowej, społeczności dolnośląskich Żydów po 1945 r. oraz działalności gminy żydowskiej we Wrocławiu. Zakres chronologiczny: 1939-2011. Miejsca wydarzeń: Oświęcim (woj. małopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Skarżysko-Kamienna (woj. świętokrzyskie), Radom (woj. mazowieckie), Kopenhaga (Dania), Berlin (Niemcy)

Relacja polskiego Żyda ur. w ZSRR dot. losów jego rodziny podczas II wojny światowej, osiedlenia się we Wrocławiu w 1959 r. i życia na Dolnym Śląsku, reperkusji Marca 1968 r. oraz działalności w TSKŻ. Zakres chronologiczny: 1939-2011. Miejsca wydarzeć: ZSRR, Wrocław (woj. dolnośląskie), Buchara (Uzbekistan), Chełm (woj. lubelskie), Kijów (Ukraina), Soczi (Rosja), Izrael.

Relacja przewodniczącej oddziału wałbrzyskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów w Polsce dot. losów jej rodziny podczas II wojny światowej, społeczności żydowskiej w powojennym Wałbrzychu oraz przebiegu i reperkusji wydarzeń marca 1968 r. Zakres chronologiczny: 1939-2012. Miejsca wydarzeń: Ozorków (pow. zgierski, woj. łódzkie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kopenhaga (Dania), Göteborg (Szwecja), Berlin (Niemcy), Poznań (woj. wielkopolskie)  

Relacja Kresowiaka dot. życia na Wileńszczyźnie w pierwszych latach powojennych, przyzjazdu do Polski w latach 50. XX w., studiów na Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, wydarzeń marca 1968 r. oraz działalności opozycyjnej w latach 80. XX w. Zakres chronologiczny: 1944-1989. Miejsca wydarzeń: Wersoka, Wrocław (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Düsseldorf (Niemcy), Gołdap (woj. warmińsko-mazurskie), Budapeszt (Węgry), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie)

Relacja byłrgo pracownika Państwowej Fabryki Wagonów we Wrocławiu dot. strajku w sierpniu 1980 r., wprowadzenia stau wojennego oraz działalności opozycyjnej w czasie stanu wojennego.   Zakres chronologiczny: 1968-1983.   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Świnoujście (woj. zachodniopomorskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Głogów (woj. dolnośląskie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)  

Relacja Józefa Szczurowskiego dot. jego działalności w Związku Młodzieży Wiejskiej w trakcie studiowania w Opolu, sytuacji politycznej na uczelni, wydarzeń w roku 1968 w Opolu i całej Polsce. Zakres chronologiczny: 1965 - 1970. Miejsca wydarzeń: Świdnica (woj. dolnośląskie), Opole (woj. opolskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Relacja Jacka Petelenz-Łukasiewicza dotycząca jego przyjazdu do Wrocławia, studiów polonistycznych i późniejszej pracy dydaktycznej w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, a także wrocławskich środowisk kulturalnych, prądów umysłowych, życia akademickiego, świadek wspomina też przełomowe wydarzenia w 1956, 1968 i 1981 roku, analizuje też częściowo nastroje i umysłowość społeczeństwa w poszczególnych okresach PRL   Zakres chronologiczny: 1945 - 1989   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Leszno (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Spała (pow. tomaszowski, woj. łódzkie), Wilno (Litwa), Oława (woj. dolnośląskie), Hamburg (Niemcy), Paryż (Francja), Gołdap (woj. warmińsko-mazurskie)

Relacja Marka Ordyłowskiego dotycząca kadry naukowej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, z którą zetknął się podczas swoich studiów, a także jego koleżanek, kolegów, reakcji środowiska akademickiego na wydarzenia polityczne, takie jak Marzec '68 i stan wojenny, świadek wspomina też wydarzenia ze swojej kariery naukowej, opowiada o życiu codziennym studentów wrocławskich - warunkach żywieniowych i miejscach spędzania wolnego czasu   Zakres chronologiczny: 1968-2015   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Legnica (woj. dolnośląskie), Bolesławiec (woj. dolnośląskie)

Relacja prof. Krzysztofa Migonia, bibliologa, długoletniego kierowinika Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Wrocławskiego, członka Centralnej Komisji ds. Tytułu Naukowego i Stopni Naukowych, dotycząca jego kariery naukowej, studiów i pracy w Uniwersytecie Wrocławskim, oraz kontaktów z innymi, także zagranicznymi uczelniami; świadek opisuje rzeczywistość świat naukowego Wrocławia w latach 50.-90., opowiada o swoich mentorach, wśród których szczególne miejsce zajmują pprof. Karol Głombiowski, Waldemar Voisé oraz nauczyciel historii z liceum, Bronisław Jaśniaczek; świadek porusza wiele wątków dotyczących spraw naukowych, historycznych, politycznych, krajoznawczych, wspomina relacje z mniejszością grecką i macedońską, reakcje w środowisku naukowym na przełomy polityczne w 1956, 1968 i 1980 roku, opisuje stosunek środowiska do rzeczywistości politycznej w Polsce; mniejszą część relacji zajmują wątki autobiograficzne - dzieciństwo w Kotlinie Kłodzkiej, czasy licealne, sprawy prywatne.   Zakres chronologiczny: 1953-2015   Miejsca wydarzeń: Bogusławice (pow. częstochowski, woj. śląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Berlin (Niemcy), Częstochowa (woj. śląskie), Dworszowice Kościelne (pow. pajęczyński, woj. łódzkie), Warszawa (woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Gdańsk (woj. pomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Monachium (Niemcy), Londyn (Wielka Brytania), Kraków (woj. małopolskie), Budapeszt (Węgry), Lipsk (Niemcy), Bonn (Niemcy), Barnauł (Rosja), Moskwa (Rosja), Wenecja (Włochy), Polanica Zdrój (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Duszniki Zdrój (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Kudowa Zdrój (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Karłów (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Wambierzyce (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Radków (pow. kłodzkie, woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Lizbona (Portugalia), Tarnowskie Góry (woj. śląskie), Sandomierz (woj. świętokrzyskie), Chicago (Stany Zjednoczone Ameryki), Bratysława (Słowacja), Praga (Czechy), Mińsk (Białoruś), Poznań (woj. wielkopolskie), Lima (Peru)

Relacja prof. Krystyny Orzechowskiej-Juzwenko, prekursor farmakologii klinicznej w Polsce, założycielki i kierownik Katedry Farmakologii Klinicznej na Akademii Medycznej we Wrocławiu, dotyczącej jej studiów i pracy naukowej na Akademii Medycznej we Wrocławiu; świadek wspomina pierwsze lata pobytu w powojennym Wrocławiu, warunki bytowe panujące w domach i na uczelniach, wspomina wrocławskich profesorów medycyny, mówi o swoich zainteresowaniach naukowych i ich realizacji; wspomina też obowiązkowe prace fizyczne studentów w latach 50.; opowiada o kontaktach naukowych z uczelniami niemieckimi oraz przełamywaniu bariery informacyjnej wobec badań zachodnich; wspomina swój stosunek do systemu komunistycznego, mniej uwagi poświęca wątkom osobistym, jak życie prywatne i zainteresowania - wyjąwszy pasję filmową,; udziela syntetycznych odpowiedzi, nie analizuje.   Zakres chronologiczny: 1946-2015 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Gniechowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Stuttgart (Badenia-Wirtembergia, Niemcy), Heidelberg (Niemcy), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Hradec Kralove (Checzy), Łódź (woj. łódzkie)

Relacja prof. Krzysztofa Bruczkowskiego, wykładowcy Akademii Muzycznej we Wrocławiu i koncertmistrza Filharmonii Wrocławskiej, dotycząca jego życia, pracy na uczelni i kariery muzycznej; świadek opisuje etapy swojej edukacji muzycznej, studia w Moskiwie, nauczycieli i wzorce, następnie opowiada o początkach Wyższej Szkoły Muzycznej we Wrocławiu, warunkach w niej panujacych, nauczycielach, bazie lokalowej, atmosferze w niej panującej, później o przekształceniu jej w Akademię Muzyczną; wspomina swoją działalność w kwartecie smyczkowym "Varsovia", działalność uczelnianą i pasję dydaktyczną; mniej uwagi poświęca protestom studenckim w 1968 r. i przemianom po 1989 r.   Zakres chronologiczny: 1965-2015   Miejsca wydarzeń: Lwiw (Lwów, Ukraina); Kraków (woj. małopolskie), Moskwa (Federacja Rosyjska), Warszawa (woj. mazowieckie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Opole (woj. opolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Częstochowa (woj. śląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Relacja prof. Andrzeja Wiktora, długoletniego dyrektora Muzeum Przyrodniczego Uniwersytetu Wrocławskiego, wspominającego swoją karierę naukową i pracę w Muzeum, kontakty z naukowcami polskimi i zagranicznymi, wyjazdy terenowe, a także historię samej placówki, którą zarządzał - dzieje sięgające XIX wieku, zbiory przedwojennych naukowców, zniszczenia wojenne; świadek barwnie i szczegółowo przedstawia różne osobistości polskiej biologii oraz swój pobyt badawczy na Nowej Gwinei; wspomina też parcelację gruntów należących do jego rodziny zaraz po II Wojnie Światowej i wysiedlenie z rodzinnej wsi; zdawkowo wspomina strajki w 1968 i 1980 r. oraz powódź we Wrocławiu w 1997 r.   Zakres chronologiczny: 1945-2015   Miejsca wydarzeń: Nowa Wieś (pow. rzeszowski, woj. podkarpackie), Sopot (woj. pomorskie), Gdynia-Orłowo (woj. pomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Lwów (Ukraina), Biecz (pow. gorlicki, woj. małopolskie), Gorlice (woj. małopolskie), Oświęcim (woj. małopolskie), Bułgaria, Nowa Gwinea, Petersburg (Rosja), Kłodzko (woj. dolnośląskie)

Relacja prof. Juliusza Jakubaszki, prekursora medycyny ratunkowej we Wrocławiu, dotycząca jego edukacji, kariery i działalności naukowo-medycznej; świadek opowiada skrótowo historię swojej rodziny, okoliczności przybycia do Wrocławia i wrażenia z pierwszych lat pobytu, mówi o swojej edukacji, nauczycielach, wyraźnie zaznacza lwowskie korzenie kadry naukowej i skutki, jakie to ze sobą niosło; nastepnie przedstawia rozwój medycyny ratunkowej we Wrocławiu, udziale w strukturach międzynarodowych, nowatorskich rozwiązaniach przeszczepianych na grunt polski z Zachodu; świadek szczegółowo opowiada też o tworzeniu struktur "Solidarności" na Akademii Medycznej, o wybuchu stanu wojennego, który zastał go w Danii, o tworzeniu tam komitetu pomocy Polsce, a po upadku komunizmu o tworzeniu Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej   Zakres chronologiczny: 1950-2015   Miejsca wydarzeń: L'viv (Lwów, Ukraina), Jarosław (woj. podkarpackie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Odense (Dania), Kozielsk (Rosja), Wilno (Litwa), Stanisławów (Ukraina), Kraków (woj. małopolskie), Londyn (Wielka Brytania), Leuven (Belgia), Sztokholm (Szwecja)

Relacja prof. Bolesława Gleichgewichta, wykładowcy matematyki Uniwersytetu Wrocławskiego, dotycząca jego życia i działalności opozycyjnej; świadek barwnie i szczegółowo opisuje poszczególne wydarzenia, w których brał udział i ludzi, z którymi się zetknął - w tym pierwszoplanowe postacie opozycji demokratycznej lat 60.-80. XX w. oraz wrocławskich i lwowskich matematyków - często opisując szersze społeczne i polityczne tło danego wydarzenia; prowadzi swoją narrację spójnie i chronologicznie; główne poruszane wątki: życie codzienne w Warszawie międzywojennej, wrażenia z kampanii wrześniowej, ucieczka przed Niemcami, roboty przymusowe na terenie ZSRR, pobyt w obozie sowieckim, wcielenie do Armii Czerwonej, udział w obronie przeciwlotniczej Baku, studia w Odessie i praca nauczyciela na Ukrainie, repatriacja, przyjazd do Wrocławia, nawiązanie kontaktów z lwowskimi matematykami zatrudnionymi we Wrocławiu, wydarzenia marca 1968, kontakty ze środowiskiem Komitetu Obrony Robotników, działalność opozycyjna jego i jego syna, represje, jakich doświadczyli, działalność w "Solidarności", ukrywanie się w czasie stanu wojennego, osiągnięcia wrocławskich matematyków   Zakres chronologiczny: 1930-1990   Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Lwiw (Lwów, Ukraina), Łućk (Łuck, Ukraina), Ostroh (Ostróg, Ukraina), Tambow (Federacja Rosyjska), Nachiczewan (Azerbejdżan), Baku (Azerbejdżan), Odessa (Ukraina), Pierwomajśk (Pierwomajsk, Ukraina), Grabanów (woj. podlaskie, pow. Biała Podlaska), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Moskwa (Federacja Rosyjska), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Gernika-Lumo (Hiszpania), Radzymin (pow. wołomiński, woj. mazowieckie), Białystok (woj. podlaskie), Wierzchów (Ukraina), Woroneż (Rosja), Szczawno Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Mikołajewo (woj. podlaskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Golędzianów (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Podkowa Leśna (pow. grodziski, woj. mazowieckie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Ratyzbona (Niemcy), Wiedeń (Austria), Międzybórz (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Jerozolima (Izrael), Opole (woj. opolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Budapeszt (Węgry), Treblinka (pow. sokołowski)

Marian Szarmach, profesor nauk humanistycznych i filolog klasyczny, opowiada o nauce w szkole podstawowej w Łasinie, szkole średniej w Kwidzyniu oraz studiach na Uniwersytecie w Toruniu. Autor relacji, opisuje społeczność uniwersytecką oraz wpływ jaki miały na nią przemiany roku 1946 i 1968, a także problem donosicielstwa. Osobnym wątkiem relacji jest zbrodnia katyńska, której ofiarą był ojciec autora relacji, a także wieloletnie ukrywanie prawdy o tym, kto dopuścił się tej zbrodni.   Zakres chronologiczny: 1939-2016 Miejsca zdarzeń: Łasin (pow. grudziądzki, woj. kujawsko-pomorskie), Sztum (pow. sztumski, woj. pomorskie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Kwidzyn (pow. kwidzyński, woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wilno (Litwa), Genewa (Szwajcaria), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Katyń (Rosja), Mantua (Włochy)

Bogna Grabowska z domu Czaplińska, wywodził się z ziemiańskiej rodziny, opisuje w relacji losy swojej rodziny. W dalszej części skupia się na II wojnie światowej: pomoc partyzantom ukrywającym się w lasach niedaleko jej domu, ślub świadka z Jerzym Grabowskim w 1940 r., życie codzienne w okupowanej Polsce, zamordowanie męża przez gestapo. Udział w Powstaniu Warszawskim najpierw w roli łączniczki, a później sanitariuszki. Przeprowadzka na pomorze i pomoc starszej siostrze (Ruta Czaplińska) w działaniach konspiracyjnych NZW, podjęcie decyzji o ujawnieniu się (Amnestia z dn. 22.02.1947 r.). Przeprowadzka do Malborka, a następnie do Wrocławia w 1948 r. Kontynuacja studiów na Wydziale Rolnictwa na Uniwersytecie Wrocławskim. W latach 1951-1969 rozpoczęcie pracy jako asystent w Wyższej Szkole Rolniczej. Zaangażowanie świadka w marzec 1968 r. Zakres chronologiczny: 1920-1969 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Mrzezin (woj. pomorskie), Książenice (woj. mazowieckie), Wacławów (woj. mazowieckie), Sory (Litwa), Zułowo (Litwa), Sołdanów (woj. warmińsko-mazurskie), Syczyn (woj. lubelskie), Kroczew (woj. lubeslkie), Radom (woj. mazowieckie), Częstochowa (woj. śląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Zwoleń (woj. mazowieckie), Warszawa (woj. mazowieckie), Opypy (woj. mazowieckie), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Malbork (woj. pomorskie)

Krystyna Gruszecka z domu Mimochód opisuje przyjście na świat na terenie Niemiec, gdzie jej rodzice przebywali na robotach przymusowych, powrót do Polski, dzieciństwo, przedszkola i szkoły w Kamieńcu, życie religijne i społeczne, pracę w kamienieckim PKP, Solidarność w kamienieckiej lokomotywowni, stan wojenny, wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji, wyjazd ludności żydowskiej z Dzierżoniowa w 1968 roku. Zakres chronologiczny: 1944-2018 Miejsca wydarzeń: Fürstenau, Cięcina (pow. żywiecki, woj. śląskie), Kamieniec Ząbkowicki (woj. dolnośląskie), Dzierżoniów (woj. dolnośląskie), Starczów (pow. ząbkowicki, woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Goleniów Śląski (dziś część Kamieńca)

Relacja Krzysztofa Krasuskiego, profesora i autora licznych publikacji naukowych, dotyczy roku 1968 na wrocławskich uczelniach, udziału w strajku w Auli Leopoldyńskiej, pracy w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich, gdzie pełnił funkcję bibliotekarza, następnie pracy na Uniwersytecie Śląskim, życia kulturalnego Wrocławia w latach sześćdziesiątych, wydarzeń grudnia 1970.   Zakres chronologiczny: 1946-2017   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Katowice (woj. śląskie), Gliwice (woj. śląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Karpacz (pow. jeledniogórski, woj. dolnośląskie), Lądek Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Bratysława (Słowacja)

Kazimierz Jerie, opozycjonista i kasjer Solidarności, opisuje przyjazd po wojnie na „Ziemie Odzyskane”, adaptacje do nowej powojennej rzeczywistości, zainteresowanie elektryką, podjęcie studiów wyższych na kierunku fizyka, strajk studencki w 1968 roku, wprowadzenie stanu wojennego i atmosferę, która wówczas panowała we Wrocławiu. Najwięcej miejsca w swojej wypowiedzi świadek poświęcił swojej działalności antykomunistycznej, polegającej na rozliczaniu 80 milionów dolnośląskiej „Solidarności”.Zakres chronologiczny: 1943-2018Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zabrze (woj. śląskie), Czernica (pow. jaworski, woj. dolnośląskie)

Relacja Janusza Wierciocha (ur. 1948) dot. reakcji studentów i władz Uniwersytetu Wrocławskiego oraz innnych wrocławskich uczelni wyższych na wiadomości o wydarzeniach Marca 1968 r. w Warszawie. W pamiętniku prowadzonym w dniach 11-14.03.1968 autor, z pozycji uczestnika wydarzen, opisuje zebrania w akademikach, palenie gazet w oknach, uchwalenie rezolucji Zrzeszenia Studentów Polskich oraz rezolucji uczelnianego Senatu. Zakres chronologiczny: 11-14.03.1968 Miejsca wydarzeń: Wrocław

Relacja Jana Wrabeca dotycząca dzieciństwa we Lwowie w czasie II Wojny Światowej, przyjazdu do Gliwic i pobytu tam w pierwszych latach po wojnie, życia w Gliwicach i obrazu miasta, następnie relacja dotyczy studiów na Politechnice Wrocławskiej i Uniwersytecie Wrocławskim, środowiska akademickiego i intelektualnego Polski w różnych okresach, polityki PRL wobec zabytków na Śląsku; świadek mówi też szczegółowo o stanie wielu spośród tych zabytków, opowiada o relacjach z władzami na polu zawodowym i prywatnym oraz o środowisku historyków sztuki.   Zakres chronologiczny: 1939 - 2015   Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Gliwice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wilno (Litwa), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Zabrze (woj. śląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Poznań (woj. wielkopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Petersburg (Rosja), Bratysława (Słowacja), Turyn (Włochy), Warszawa (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Lubiąż (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Paryż (Francja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie)

Relacja polskiej Żydówki dot. losów jej rodziny przed i podczas II wojny światowej oraz przyjazdu, osiedlenia się i życia na Dolnym Śląsku po 1945 r. Zakres chronologiczny: XX w. Miejsca wydarzeń: Lwów, Bytom (woj. śląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Relacja prof. Jana Miodka, polonisty, dyrektora Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, dotycząca jego życia i pracy naukowej, świadek opowiada o swoim domu rodzinnym, studiach i kulturze studenckiej we Wrocławiu, miejscach spotkań i aktywnościach, np. chórze akademickim; następnie mówi o swoim zaangażowaniu w mediach - felietony z cyklu "Rzecz o języku" i programie TV "Ojczyzna - Polszczyzna" - później o swjej tożsamości regionalnej i gwarze śląskiej, o funkcjonowaniu ludzi nauki w systemie komunistycznym, o wydarzeniach w marcu 1968 i o opozycji antykomunistycznej w Uniwersytecie w latach 80., wspomina też reakcje społeczne na orędzie biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 roku.   Zakres chronologiczny: 1946-2015   Miejsca wydarzeń: Tarnowskie Góry (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Gliwice (woj. śląskie), Katowice (woj. śląskie), Opole (woj. opolskie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Münster (Niemcy), Bratysława (Słowacja), Warszawa (woj. mazowieckie)

Elżbieta Tokarz opisuje wydarzenia marca 1968 na Uniwersytecie Wrocławskim i Politechnice Wrocławskiej, działanie w zarządzie Solidarności, pacyfikację Pafawagu w stanie wojennym, udział w opozycji demokratycznej, rozprowadzanie prasy podziemnej, oddawaniu części wynagrodzenia na rzecz rodzin osób internowanych, przesłuchiwania przez SB w sprawie ukrywania się Kornela Morawieckiego oraz powódź Wrocławia roku 1997.     Zakres chronologiczny: 1951-2016   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Kijów (Ukraina), Lwów (Ukraina), Odessa (Ukraina), Moskwa (Rosja), Raba Niżna (pow. limanowski, woj. małopolskie), Nowy Sącz (woj. małopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Lubawka (pow. kamiennogórski, woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Polkowice (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie), Locarno (Szwajcaria), Kraków (woj. małopolskie), Radwanice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie)

Relacja czołowego działacza opozycji antykomunistycznej w PRL, dotycząca jego dzieciństwa na terenach włączonych po wojnie do ZSRR, ekspatriacji na Dolny Śląsk, wydarzeń marca 1968 r., opozycji przedsierpniowej, Sierpnia '80 i karnawału Solidarności, stanu wojennego i okresu działalności w podziemnej Solidarności, a także przełomu roku 1989.   Zakres chronologiczny: 1951-1990   Miejsca wydarzeń: Wierobiejki (Białoruś), Grodno (Białoruś), Mińsk (Białoruś), Biała Podlaska (woj. lubelskie), Nowy Dwór Gdański (woj. pomorskie), Czerwieńsk (pow. zielonogórski, woj. lubuskie), Wiechlice (pow. żagański, woj. lubuskie), Szprotawa (pow. żagański, woj. lubuskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Gdańsk (woj. pomorskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Radom (woj. mazowieckie), Kraków (woj. małopolskie), Białystok (woj. podlaskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Bruksela (Belgia)

N/z tłum w trakcie wiecu, na pierwszym planie mężczyzna z transparentem "Syjoniści do Dajana!".

N/z tłum w trakcie wiecu, na pierwszym planie mężczyzna z transparentem [Syjoniści do Dajana!].

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski, obok z prawej Bronisław Ostapczuk, przewodniczący prezydium WRN we Wrocławiu.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski, obok z prawej Bronisław Ostapczuk, przewodniczący prezydium WRN we Wrocławiu.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski, obok z prawej Bronisław Ostapczuk, przewodniczący prezydium WRN we Wrocławiu; drugi z lewej dowódca Śląskiego Okręgu Wojskowego gen. dyw. Eugeniusz Molczyk.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski, obok z prawej Bronisław Ostapczuk, przewodniczący prezydium WRN we Wrocławiu.

N/z trybuna honorowa przed KW PZPR. Przed mikrofonem stoi I sekretarz KW PZPR Władysław Piłatowski, obok z prawej Bronisław Ostapczuk, przewodniczący prezydium WRN we Wrocławiu.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

N/z tłum w trakcie wiecu przed KW PZPR.

Wrocław, 08-03-1989. Politechnika Wrocławska, wiec w rocznicę Marca 68 zorganizowany przez NZS. N/z od lewej: Roman Kowalczyk, Paweł Skrzywanek.