Robotnicy przymusowi w Breslau
- PL OPiP V-1-23-49
- Jednostka archiwalna
- 01.08.1943
Część z Zbiory fotograficzne
Rozładunek węgla z wagonów kolejowych na wozy bądź samochdy przez robotników przymusowych w Breslau.
N.N.
Robotnicy przymusowi w Breslau
Część z Zbiory fotograficzne
Rozładunek węgla z wagonów kolejowych na wozy bądź samochdy przez robotników przymusowych w Breslau.
N.N.
Zbiór wierszy i opowiadań autorstwa Jerzego Bandera
Jest to zbiór 8 wierszy i 6 krótkich opowiadań, autorstwa Jerzego Bandera. Mają one charakter osobisty. Autor dzieli się w nich swoimi przeżyciami, przemyśleniami. Skupia się na próbach poznania własnej historii oraz opisuje próby otrząśnięcia się po tragicznych przeżyciach II wojny światowej. Pisze o holokauście, Powstaniu w Getcie Warszawskim, zamachach z 11 września, II wojnie libańskiej. W poezji obecne są wątki religijne. Na ostatniej stronie zamieszcza autobiografię. Zakres chronologiczny: 1942-2006 Miejsca wydarzeń: Oświęcim (woj. małopolskie), Śródborów (obec. część Otwocka, woj. mazowieckie), Lwów (Ukraina), Warszawa, Hajfa (Izrael), Drohobycz (Ukraina), Sambor (Ukraina), Rakowice (obec. część Krakowa, woj. małopolskie), Zakopane (woj. małopolskie)
Bander Jerzy
Relacja mieszkanki wsi Siedlce dot. losów jej i jej rodziny podczas II wojny światowej, pobytu na zesłaniu w Kazachstanie oraz powrotu do kraju i osiedlania się na ziemiach zachodnich. Zakres chronologiczny: lata 40.- 60. XX w. Miejsca wydarzeń: Trościaniec (Ukraina), Kazachstan, Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Siedlce (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Horodenka (Ukraina), Zaleszczyki (Ukraina), Lwów (Ukraina), Stanisławów (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Marcinkowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Oława (woj. dolnośląskie), Żywaczów (Ukraina), Lądek Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Jelcz Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie)
Sukacz Janina
Relacja Janusza Deglera dotycząca wczesnego dzieciństwa w realiach II Wojny Światowej, życia codziennego i przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, nauki i studiów w powojennym Wrocławiu - profesor wspomina środowisko akademickie Wrocławia, zwłaszcza związane z Instytutem Filologii Polskiej, następnie swoje zainteresowanie Witkacym (S. I. Witkiewicz), pracę w Teatrze Dolnośląskim w Jeleniej Górze (m. in. wyjazdy do Ameryki Południowej) i wrocławskim oddziale Państwowej Wyższej SzkołyTeatralnej, a także problemy z cenzurą i Służbą Bezpieczeństwa; świadek opowiada też o przemianach po 1956 r., sytuacji w PWST podczas stanu wojennego oraz o wrocławskich kawiarniach i miejscach spotkań światka akademickiego. Zakres chronologiczny: 1939 - 2015 Miejsca wydarzeń: Sosnowiec (woj. śląskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Kamienica Polska (pow. częstochowski, woj. śląskie), Glasgow (Wielka Brytania), Bornholm (Dania), Łódź (woj. łódzkie), Toruń (woj. kujawsko-pomorskie), Kraków (woj. małopolskie), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Paryż (Francja), Londyn (Wielka Brytania)
Degler Janusz
Władysław Bogdanowicz - relacja
Relacja Władysława Bogdanowicza dotycząca losów jego rodziny w czasie II Wojny Światowej na wileńszczyźnie, wstąpienia do Armii Krajowej w Lesie Grandowskim i akcjach konspiracyjnych, życia codziennego i kolektywizacji w Litewskiej SRR do 1956 r., przymusowego powołania do szkoły mechanicznej niedaleko Olity, powołania do Armii Czerwonej, przyjazdu do Polski i pracy w PGR, przyjazdu do Szczecina i obserwacji pacyfikacji Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego podczas protestów w grudniu 1970 r.; świadek podaje istotne szczegóły, np. rozpoznaje formacje militarne, tłumaczy konsekwencje sprzeciwiania się władzom radzieckim, wskazuje stronę agresywną podczas demonstracji w grudniu 1970 r. itp. Zakres chronologiczny: 1939 - 1991 Miejsca wydarzeń: Pajauta (woj. wileńskie, Litwa), majątek Oława k. Olity (Litwa), Taszkient (Uzbekistan), Lidzbark Warmiński (woj. warmińsko-mazurskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Białystok (woj. podlaskie), Słupsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Bogdanowicz Władysław
Stefania Młyniec (Ofiara) - relacja
Relacja Stefanii Młyniec, z d. Ofiara, dotycząca jej lat dziecinnych w kolonii polskiej w Firminy i nauki w Villard-de-Lans we Francji, następnie przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane; wypowiedzi uzupełnia syn świadek, Eugeniusz Młyniec, rozwijając głównie wątek życia codziennego wśród reemigrantów z Francji w Jedlinie Zdroju. Zakres chronologiczny: 1930 - 2015 Miejsca wydarzeń: Firminy (Francja), Villard-de-Lans (Francja), Jedlina Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wieliczka (woj. małopolskie), Stalowa Wola (woj. podkarpackie), Cannes (Francja), Londyn (Wielka Brytania), Ricamarie (Francja), Le Chambon-Feugerolles (Francja)
Ofiara-Młyniec Stefania
Irena Adamczyk (Mróz) - relacja
Relacja Ireny Mróz z d. Adamczyk dotycząca jej dzieciństwa we Francji, nauki w polskich liceach w Villard de Lans i Paryżu, warunkach życia i warunkach nauczania, atmosferze w nich panującej, nauczycielach oraz koleżankach i kolegach, zmianach w szkołach pod koniec wojny związanych z przemianami politycznymi w Polsce, a także o działalności w Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość, wydarzeniach w Vassieux-en-Vercors i pomocy w ukrywaniu jednego z dowódców polskiej konspiracji, na końcu o przyjeździe na tzw. Ziemie Odzyskane, pracy i życiu codziennym w powojennym Wałbrzychu. Zakres chronologiczny: 1929-1956 Miejsca wydarzeń: Tocquegnieux (Francja), Ricamarie (Francja), Villard de Lans (Francja), Paryż (Francja), Lyon (Francja), Grenoble (Francja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Wielkopole (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)
Adamczyk Irena
Renata Fyda-Karwowska - relacja
Relacja Renaty Fyda-Karwowskiej, córki polskiego attaché wojskowego we Francji, wysłanego tam z powodu politycznych zawirowań w Polsce w l. 30. XX w.; świadek opowiada o swoich rodzicach i życiu na kresach wschodnich przed II Wojną Światową, nauce we francuskiej szkole podstawowej i liceum polskim w Villard de Lans, nauczycielach i koleżankach, rzeczywistości wojennej, przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, wstąpieniu do Związku Harcerstwa Polskiego, zainteresowaniach lekkoatletycznych, studiach architektonicznych i członkostwie w Akademickim Związku Sportowym na Politechnice Gdańskiej, pracy w szczecińskich przedsiębiorstwach "Miastoprojekt" i "Inwestprojekt"; świadek wtrąca też refleksje na temat obyczajowości i różnicach kulturowych polsko-francuskich Zakres chronologiczny:1918-1960 Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Paryż (Francja), Villard de Lans (Francja), Grenoble (Francja), Compiègne (Francja), Dachau (Niemcy), Mauthausen (Austria), Gdańsk (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodnopomorskie), Katowice (woj. śląskie), Mandelieu-la-Napoule (Francja), Cannes (Francja), Helsinki (Finlandia), Londyn (Wielka Brytania), Moskwa (Rosja)
Fyda-Karwowska Renata
Relacja Władysława Wieczorka dotycząca życia codziennego w polskiej kolonii w Trumilly w Alzacji, warunków pracy, szkolnictwa francuskiego i polonijnego, nauki i życia w polskim liceum w Paryżu, relacji polsko-francuskich i rzeczywistości wojennej we Francji, organizacjach polonijnych, następnie świadek opowiada o repatriacji i warunkach życia podczas jej trwania, a także o pierwszym okresie pobytu na tzw. Ziemiach Odzyskanych w Bolesławcu, wspomina też swoją pracę we wrocławskich przedsiębiorstwach PAFAWAG, Wrocławskie Zakłady Metalurgiczne, Zakłady Sprzętu Grzewczego oraz pobyt w Tunezji na kontrakcie zarobkowym; relacja jest nasycona wieloma szczegółami i pobocznymi wątkami wnoszącymi dodatkowe informacje na tematy obyczajowe i społeczne w optyce relacji polsko-francuskich i relacji polskich imigrantów z różnych stron Europy. Zakres chronologiczny: 1930-2015 Miejsca wydarzeń: Ormoy-le-Davien (Francja), Trumilly (Francja), Paryż (Francja), Bolesławiec (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Bordeaux (Francja), Chomentówek (pow. kielecki, woj. świętokrzyskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Międzylesie (woj. dolnośląskie), Tarnowskie Góry (woj. śląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Susa (Tunezja), Tunis (Tunezja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie)
Wieczorek Władysław
Stanisława Musiał-Bielińska - relacja
Relacja Stanisławy Musiał-Bielińskiej, dotycząca emigracji zarobkowej jej ojca do Francji, jej nauki w szkołacj francuskich i liceum polskim w Villard-de-Lans, nauczycieli, koleżanek i kolegów, działalności ojca w Towarzystwie Uniwersytetu Robotniczego a jej samej w Polskiej Organizacji Walki o Niepodległość, życia codziennego w kolonii górniczej w Hénin-Liétard, następnie pracy jako nauczycielka w polskich szkołach na północy Francji, wydaleniu z Francji z powodów politycznych; świadek traktuje niektóre wątki szczegółowo, np. system szkolnictwa francuskiego, porównanie szkół francuskich i polskich, niektóre wydarzenia z okresu przedwojennego i wojennego Zakres chronologiczny: 1918-1960 Miejsca wydarzeń: Fouqières-lès-Lens (Francja), Hénin-Liétard (Francja), Villard-de-Lans (Francja), Paryż (Francja), Lille (Francja), Beaumont-en-Artois (Francja), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Sanok (woj. podkarpackie), Jaćmierz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Borysław (Ukraina), Czarny Bór (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie)
Musiał-Bielińska Stanisława
Relacja Ryszarda Bogdańskiego dotycząca emigracji jego rodziców do Francji, motywów i okoliczności, jego dzieciństwa we Francji, nauki w szkole francuskiej i polskim liceum w Villard-de-Lans, życia codziennego w tejże szkole, podziałów społecznych i politycznych wśród polonii francuskiej, zetknięcia z partyzantką polską we Francji, następnie przejazdu na tzw. Ziemie Odzyskane, nauki w liceum handlowym w Wałbrzychu i pracy w tamtejszej kopalni "Chwalibóg", służby wojskowej w Ludowym Wojsku Polskim; świadek wtrąca wiele anegdot i interesujących ocen grup społecznych, rozwija wątek walk partyzanckich w rejonie Villard-de-Lans, mówi też o swoich poglądach politycznych Zakres chronologiczny: 1918-1960 Miejsca wydarzeń: Rouen (Francja), Le Martinet (Francja), Villard-de-Lans (Francja), Międzylesie (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Piła (woj. wielkopolskie), Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Pińsk (Białoruś), Będzin (woj. śląskie), Jedlina Zdrój (woj. dolnośląskie), Drohobycz (Ukraina), Głuszyca (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Drawsko Pomorskie (woj. zachodniopomorskie), Gniezno (woj. wielkopolskie)
Bogdański Ryszard
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Borkowski Tadeusz
Zdjęcie klasowe (klasa 3, sierociniec w Masindi w Afryce)
Część z Zbiory fotograficzne
Uganda, Masindi, 1943 r. Sierociniec, klasa III przeniesiona w całości w czerwcu 1945 r. do Rongai (Kenia). Górny rząd od lewej: Tadek Sapiecha (w hełmie), Giena Niejadlik (z grzywką), Zosia Kłusek, Tereska Kowal, Zosia Ostrowska, Wanda Leniec, Maryska Pilipczuk, Józia Kraus, Jadzia Bechert, Halina Waszkiewicz, Jadzia Kowalczyk, Polusia Gwizdak.Środkowy rząd: Gienek Wdowczyk (w czarnym berecie), Hanka Plackowska (z przepaską na włosach), Staszka Rojek, Jasia Jodkowska, Józka Kasznia, Władka Nowaczyk. Siedzą od lewej: Heńka Dardzińska, Andzia Sikorska, pani Minkowska, wizytator szkolny p. Kinasz-Surowiecki, p. Pomorska, stoi Tereska Kułakowska, kierowniczka szkoły p. Maria Kułakowska, Nastka Witruk. Z lewej strony (nie sa uczniami III klasy) Jagusia Mackiewicz (suknia w paseczki), Zosia Sikorska, Ola Ostrowska, poniżej Danka Rut (nad Wdowczykiem), Gienia Przychodzień (obok Wdowczyka), Sabina Wdowczyk (marynarski kołnierz). P. Kinasz trzyma małą siostrę Hanki Plackowskiej.
N.N.
... Legitymacja b. jeńca wojennego=Identity-Card ex Prisoner of War
Część z Dokumenty Życia Społecznego
Polskie Siły Zbrojne
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Wierzbicka Maria
Robotnicy przymusowi w Breslau
Część z Zbiory fotograficzne
Jan Jodłowski (z prawej) podczas rozładunku węgla.
N.N.
Relacja Jana Szymona dotycząca wywózki jego rodziny do obozu pracy w rejonie Archangielska, następnie do obwodu Nukus nad Amu-darią i do sowchozu na Zaporożu na Ukrainie; świadek szczegółowo opisuje warunki życia w obozie i sowchozie, racje żywnościowe, wygląd baraków, ocenia ilość osób, opisuje pracę i podaje niektóre szczegóły dotyczące miejscowej ludności, następnie opowiada skrótowo historię swego brata, który wstąpił do oddziałów gen. Władysława Andersa oraz siostry zaginionej w Azji Środkowej i odnalezionej przez brata Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: kresy wschodnie II Rzeczpospolitej, Kujbyszew (obwo nowosybirski), Archangielsk (obwód archangielski Rosyjska FSRR), obwód nukuski (Uzbecka SRR), obwód zaporoski (Ukraińska SRR), Brzeg Dolny (woj. dolnośląskie)
Szymon Jan
Relacja Ireny Jessy dotycząca jej życia we wsi Walkowice w czasie II Wojny Światowej, wydarzeń z początku i końca wojny, pracy jako służąca w domu niemieckiego pracownika śluzy na rzece Noteć, następnie relacji z osiedlającymi się w regionie repatriantami, a także powojennej pracy na śluzie i życia codziennego; świadek wspomina też ostatnie lata przedwojenne i działającą w regionie organizację Młode Polki Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: Walkowice (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Nowie (pow. ujski, woj. wielkopolskie), Drezdenko (pow.strzelecko-drezdenecki, woj. lubuskie), Kruszewo (pow. pilski, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie)
Jessa Irena
Relacja Jana Jura dotycząca jego dzieciństwa spędzonego w małej miejscowości na pograniczu polsko-niemieckim, warunków życia, pracy u okolicznych gospodarzy, próbach założenia sklepu, relacji z Niemcami, w tym zamieszkującymi po polskiej stronie granicy, następnie szeroko omówione są zdarzenia z czasów II Wojny Światowej, pracy u niemieckich osadników, wkroczenie Rosjan na okoliczne tereny, kwestie szabrowania przez ludność mienia poniemieckiego, a także przyjazd nowych osadników z terenów wschodnich Rzeczpospolitej; świadek opowiada też o swoich kolejnych pracach zarobkowych: stróża, pomocnika budowlanego, pracownika zakładów ogrodniczych i pracownika melioracji; świadek szczegółowo omawia wiele wydarzeń. Zakres chronologiczny: 1930-1981 Miejsca wydarzeń: Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Gulcz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Berlin (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Gajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Hamburg (Niemcy)
Jur Jan
Relacja Felicji Just dotycząca czasu przedwojennego, II Wojny Światowej i pierwszych lat powojennych we wsi Romanowo Górne i jej okolicach; świadek porusza wątki wzajemnych relacji Polaków i Niemców zamieszkujących te tereny, wydarzeń z czasów okupacji, momentu wybuchu wojny i wyzwolenia, przyjazdu repatriantów z Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej i wzajemnych stosunków z nimi, a także różne inne związane z administracją wsi (stróża, sołtys w czasie wojny, liczba katolików i protestantów) Zakres chronologiczny: 1930-1955 Miejsca wydarzeń: Romanowo Górne (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Berlin (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie)
Just Felicja
Relacja Gertrudy Terleckiej, dotycząca jej dzieciństwa w Romanowie Górnym, przypadającym na lata II Wojny Światowej i czasy powojenne, podczas których straciła ojca wywiezionego do Mauthausen za odmowę podpisania Volkslisty, zeknęła się z dziećmi nowych niemieckich osadników, a później z repatriantami z Kresów Wschodnich Rzeczpospolitej; świadek opowiada też o swojej pracy w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Białej (położonej po drugiej stronie Noteci) i o lokalnym dialekcie języka niemieckiego, tzw. "platówie"; wspomina też niektóre wydarzenia wojenne, np. ukrycie niemieckiej sąsiadki przed wkraczającymi do wsi Rosjanami Zakres chronologiczny: 1938-1960 Miejsca wydarzeń: Romanowo Górne (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Biała (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Mauthausen (Austria), Poznań (woj. wielkopolskie), Kruszewo (pow. pilski, woj. wielkopolskie)
Terlecka Gertruda
Relacja Marii Dury dotyczących przesiedlenia jej rodziny w czasie II Wojny Światowej przez Niemców do Parczewa, życia w Parczewie i zetknięcia się tam z Żydami, powrotu do domu w 1945 r., i pracy po wojnie w świetlicy wiejskiej i jako sprzątaczka w fabryce płyt pilśniowych w Czarnkowie; świadek opowiada o okolicznościach wywózki, warunkach życia w Parczewie, kontaktach z ludnością żydowską i obserwacjach ich zwyczajów, trudnościach zastanych po powrocie do rodzinnej wsi (dawne gospodarstwa Polaków scalone w większe dla osadników niemieckich), relacjach z Polakami z Kresów Wschodnich, osadzonymi w okolicy po wojnie, wspomina też swoją pracę w Klubie Rolnika, przedwojenną ludność niemiecką w regionie, losy poszczególnych postaci ze wsi. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Parczew (woj. lubelskie), Chełm (woj. lubelskie), Lublin (woj. lubelskie), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wieleń (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Białystok (woj. podlaskie), Tarnów (woj. małopolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Berlin (Niemcy)
Dura Maria
Relacja Stefanii Terleckiej dotycząca jej życia w czasach II Wojny Światowej i powojennych; świadek opowiada o pracy swojej matki i aresztowaniu ojca w czasie okupacji niemieckiej, o osiedleniu się w Romanowie tuż po wojnie i pracy zarobkowej, pytana wspomina ogólnikowo o repatriantach osiedlających się w okolicy, mówi też o miejscowym dialekcie, tzw. platówie Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Romanowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Krosina (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Trzcianka (woj. wielkopolskie), Jędrzejewo (woj. wielkopolskie), Wodzisław Śląski (woj. śląskie), Poznań (woj. wielkopolskie)
Terlecka Stefania
Relacja Jerzego Dąbrowskiego dotycząca jego życia w Poznaniu i Trzciance, głównie w pierwszych latach powojennych, ale obecne są również wątki wojenne, jak szykanowanie Polaków przez Niemców i moment wkroczenia wojsk niemieckich do Poznania; świadek skupia się na sytuacji w powojennej Trzciance, stosunkach z miejscowymi Niemcami i przyjezdnymi Polakami z Kresów Wschodnich, opowiada o wysiedleniu Niemców i tragicznych sytuacjach z tym związanych (samobójstwo niemieckiej rodziny), o porządkowaniu miasta ze zniszczeń wojennych, zmianach urbanizacyjnych, próbach integracji społecznej (teatr), wspomina też swoją służbę wojskową w kopalni "Bolesław Chrobry" w Wałbrzychu, oprócz tego wtrąca wiele ciekawych obserwacji społecznych Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Poznań (woj. wielkopolskie), Trzcianka (woj. wielkopolskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Rawicz (woj. wielkopolskie), Odolanów (woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Wilno (Litwa), Lwów (Ukraina), Baranowicze (Białoruś), Swąrzedz (pow. poznański, woj. wielkopolskie)
Dąbrowski Jerzy
Autorka opowiada o swoich wspomnieniach związanych z wyjazdem rodziny na Ziemie Zachodnie, bardzo dokładnie przedstawia realia powojennego życia codziennego (wyrób ubrań, zdobywanie pożywienia, dbanie o higienę, domowe sposoby leczenia, sposób spędzania wolnego czasu). Wspomina zjawiska występujące tuż po wojnie (szaber, analfabetyzm). Przedstawia dokładnie losy poszczególnych członków rodziny. Szczegółowo opisuje swoją edukację: najpierw w szkole podstawowej w Strzegomiu, później w Liceum Legnicy, a następnie studia w Wojewódzkim Ośrodku Szkolenia Pedagogicznego w Wałbrzychu. Wspomina również o pracy w świetlicy w szkole podstawowej w Strzegomiu. Zakres chronologiczny: 1943-1992 Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Legnica (woj. dolnośląskie), Strzegom (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)
Cetera Ryszarda
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Szlakowicz Jadwiga
Robotnicy przymusowi w Breslau
Część z Zbiory fotograficzne
Robotnicy przymusowi w Breslau w oczekiwaniu na wydanie posiłku.
N.N.
Relacja Jana Zalewskiego zawierająca jego wspomnienia z czasów II Wojny Światowej, opis pracy przymusowej przy kopaniu rowów przeciwczołgowych dla Niemców nad Narwią, ucieczkę na stronę rosyjską, następnie pracy przy odbudowie Stadionu Olimpijskiego we Wrocławiu, służby wojskowej w Ludowym Wojsku Polskim w szkole oficerskiej w Jeleniej Górze i Polskiej Marynarce Wojennej, pracy w przedsiębiorstwie "Budpol" i Szpitalu 40-lecia na stanowisku kierownika obrony cywilnej; świadek wspomina niektóre wydarzenia i anegdoty z okresu służby wojskowej, niektóre mające zasięg międzynarodowy, opowiada o niektórych procedurach związanych z militaryzacją zakładów pracy, mówi o przygotowaniach do wprowadzenia stanu wojennego i działalności propagandowej państwa w latach 70.-80., w relacji obecne są też osobiste odczucia świadka związane z sytuacją międzynarodową w okresie zimnej wojny Zakres chronologiczny: 1939-1990 Miejsca wydarzeń: tereny woj. podlaskiego nad Narwią, Wrocław (woj. dolnośląskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Hel (woj. pomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Drawsko Pomorskie (woj. zachoniopomorskie), Kołobrzeg (woj. zachodniopomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Ustka (pow. słupski, woj. pomorskie), Hieroszima (Japonia), Nagasaki (Japonia)
Zalewski Jan Jerzy
Wspomnienia Romana Sutko z wywózki na Sybir, pobytu w obozie, repatriacji na tzw. Ziemie Odzyskane, służby wojskowej i szkolenia na kombajnistę w PGR; świadek dużo miejsca poświęca historii swojego ojca, który wstąpił do armii gen. Andersa i pozostał po wojnie w Anglii, oraz prób utrzymania z nim kontaktu przez rodzinę Zakres chronologiczny: 1940-1986 Miejsca wydarzeń: Asowyja (Osowa, Białoruś), Nawagrudak (Nowogródek, Białoruś), Archangielsk (daw. ZSRR), Saratow (daw. ZSRR), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Piekary (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Jelcz-Laskowice (pow. oławski, woj. dolnośląskie), Norwich (Wielka Brytania)
Sutko Roman
Prośba o zweryfikowanie lat pracy
Część z Dokumenty Życia Społecznego
prośba Krystyny Siekańskiej, nauczicielki w Publicznej Szkole Powszechnej dziś Szkoła Podstawowa z Oddziałem Przedszkolnym w Zwróconej w pow. ząbkowickim, o zweryfikowanie lat pracy na podstawie podanych informacji biograficznych
Siekańska Stanisława
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Steiner Czesław
Robotnicy przymusowi w Breslau
Część z Zbiory fotograficzne
Robotnicy przymusowi podczas wyładunku węgla z wagonów. Pierwszy od prawej - Jan Jodłowski.
N.N.
Relacja Stefana Hnata, Ukraińca przesiedlonego w ramach Akcji "Wisła", dotycząca jego rodzinnej miejscowości Grąziowa i relacjach pomiędzy zamieszkującymi ją Ukraińcami i Polakami, następnie czasów okupacji radzieckiej i niemieckiej, wydarzeń z marca 1945 roku, kiedy to na wieś napadali partyzanci polscy i ukraińscy, świadek opowiada też o próbach uniknięcia wysiedlenia, a następnie o życiu na Pomorzu, gdzie został przesiedlony: służbie wojskowej w Ludowym Wojsku Polskim, układaniu stosunków z ludnością polską, początkach życia religijnego grekokatolików na Pomorzu, zawiązywaniu wspólnoty ukraińskiej (Ukraińskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne). Zakres chronologiczny: 1938-1970 Miejsca wydarzeń: Grąziowa (pow. Ustrzyki Dolne, woj. podkarpackie), Łomna (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie, wieś nieistniejąca), Grabowo (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Prabuty (pow. Kwidzyn, woj. warmińsko-mazurskie), Bytów (woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Miastko (pow. Bytów, woj. pomorskie), Lwów (Ukraina), Bircza (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Chmielewo (pow. drawski, woj. zachodniopomorskie), Łubno (pow. rzeszowski, woj. podkarpackie), Olszanica (pow. leski, woj, podkarpackie), Lesko (woj. podkarpackie), Ustrzyki Dolne (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Tomaszów Lubelski (woj. lubelski), Trzebiatów (pow. gryficki, woj. zachodniopomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie)
Hnat Stefan
Katarzyna Melnykewycz - relacja
Relacja Katarzyny Melnykewycz, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", w której poruszono następujące tematy: rodzina i wieś rodzinna, wyjazdy zarobkowe ojca do USA, stosunki pomiędzy różnoetnicznymi mieszkańcami wsi, szkoła, czasy II Wojny Światowej, okupacja radziecka i niemiecka, działania UPA podczas wojny i zaraz po jej zakończeniu, działalność polskiej partyzantki, uniknięcie wywózki do ZSRR, Akcja "Wisła", przyjazd na Ziemie Zachodnie, organizowanie się ludności ukraińskiej w nowym miejscu zamieszkania, organizowanie lokalnego Kościoła grekokatolickiego, dylematy i obawy przesiedlonych Ukraińców. Zakres chronologiczny: 1914-1970 Miejsca wydarzeń: Rakowa (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Nowe Gonne (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Przybyszówka (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Brzeźnica (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Mrzygłód (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Tyrawa Wołoska (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Świdwin (woj. zachodniopomorskie), Hamburg (Niemcy), Ropienka (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Bytów (woj. pomorskie), Stare Wierzchowo (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie)
Melnykewycz Katarzyna
Relacja Wiktorii Roman, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", opowiadającej o swojej rodzinnej wsi Nowosiółki, zamieszkujących ją nacjach (Ukraińcy, Polacy, Żydzi) i relacjach między nimi, następnie o czasie wojny i powojennych napięciach, akcjach partyzantów polskich i ukraińskich, następnie szczegółowo mówi o przesiedleniu w ramach Akcji "Wisła" i organizowaniu sobie życia na nowym terenie - relacjach z zastaną ludnością miejscową, relacjach z przywiezionymi Polakami, organizacji wspólnoty religijnej, której przewodniczył ks. Dziubyna; świadek wspomina też swoją pracę w PGR. Zakres chronologiczny: 1939-1970 Miejsca wydarzeń: Nowosiółki (pow. leski, woj. podkarpackie), Hoczew (pow. leski, woj. podkarpackie), Zahoczewie (pow. leski, woj. podkarpackie), Dziurdziów (pow. leski, woj. podkarpackie), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Bińcze (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Międzybórz (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Dzików (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. szczecinecki, woj. zachodniopomorskie), Szczecinek (woj. zachodniopomorskie), Lubaczów (woj. podkarpackie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Słupsk (woj. pomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Tczew (woj. pomorskie), Oleszyce (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie)
Roman Wiktoria
Orzeczenie 23 o zaliczeniu okresu wojennego do wymiaru uposażenia nauczyciela
Część z Dokumenty Życia Społecznego
orzeczenie o zaliczeniu Stanisławie Siekańskiej okresu przymusowej bezczynności od 01.09.1939 r. do 15.01.1945 r. w połowie do wymiaru uposażenia nauczyciela
Inspektorat Szkolny w Ząbkowicach Śląskich
Relacja Eugenii Kowalczyk, Ukraińki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", opowiadającej o czasie wojny w rodzinnej wsi Futory, okupacji niemieckiej i radzieckiej, o powojennych napięciach pomiędzy Ukraińcami i Polakami, wspomina też Żydów mieszkających w okolicy; następnie mówi o przesiedleniu w ramach Akcji "Wisła" i organizowaniu sobie życia na nowym terenie, relacjach z zastaną ludnością miejscową i z przywiezionymi zza Buga Polakami, opowiada też o swojej edukacji i pracy jako nauczycielka w szkole polskiej i ukraińskiej. Zakres chronologiczny: 1939-2015 Miejsca wydarzeń: Futory (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie), Oleszyce (pow. Lubaczów, woj. podkarpackie), Dzików (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Międzybórz (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Słupsk (woj. zachodniopomorskie), Rzeczenica (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Lwów (Ukraina), Szczyrk (pow. bielski, woj. śląskie), Tarnów (woj. małopolskie), Narol (pow. lubaczowski, woj. podkarpackie), Bełżec (woj. lubelskie)
Kowalczyk Eugenia
Relacja Stefanii Myc, Ukrainki przesiedlonej w ramach Akcji "Wisła", wspominającej rodzinną wieś Kreców, pracę, szkołę, polskich dziedziców dworu we wsi, relacje między Polakami a Ukraińcami, okupację radziecką i niemiecką, wysiedlenia w 1945, podczas których część jej rodziny wyjechała na radziecką Ukrainę, następnie wysiedlenie w 1947, w czasie którego część Polaków dobrowolnie dołączyła do ukraińskich sąsiadów, organizowanie sobie życia na nowym miejscu, w tym układanie stosunków z Polakami; świadek dużo miejsca poświęca problemom społeczności ukraińskiej na okolicznym terenie, wspomina też kształtowanie się Kościoła grekokatolickiego, w którym najważniejszą rolę grał ks. Stepan Dziubyna; mówiąc o okupacji niemieckiej świadek przekazała historię swojego brata, powołanego do WehrmachtuZakres chronologiczny: 1930-1970Miejsca wydarzeń: Kreców (pow. Przemyśl, woj. podkarpackie), Zagórz (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Koczała (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Linowo (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie), Sanok (woj. podkarpackie), Człuchów (woj. pomorskie), Salzburg (Austria), Tyrawa Wołoska (pow. sanocki, woj. podkarpackie), Boblice (pow. koszaliński, woj. zachodniopomorskie), Słupsk (woj. pomorskie)
Myc Stefania
Wspomnienia Danieli Dąbrowskiej, głównie dotyczące czasów okupacji niemieckiej w jej rodzinnej wsi Stajkowo i pierwszych lat powojennych; świadek szczegółówo opowiada o zajęciu polskich domów przez niemieckich gospodarzy, zachowaniu poszczególnych Niemców, pracy na ich rzecz, warunkach bytowych, przytacza też historię swojego ojca, weterana kampanii wrześniowej, wywiezionego do Rzeszy na roboty; następnie świadek opowiada o zakończeniu wojny, wkroczeniu Armii Czerwonej do Stajkowa, przeprowadzce do Radolina po drugiej stronie Noteci, relacjach z zastanymi tam Niemcami i przyjezdnymi Polakami zza Buga, wspominając wzajemną nieufność; mówi też o powojennych trudnościach bytowych, motywach kolejnej przeprowadzki i ułożeniu sobie życia w Trzciance Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Stajkowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Radolin (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Piła (woj. wielkopolskie) Trzcianka (woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Lubasz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Kuźnica Czarnkowska (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie)
Dąbrowska Daniela
Część z Zbiory fotograficzne
Jan Jodłowski jako wartownik przed jednym z wrocławskich budynków po kapitulacji Festung Breslau.
N.N.
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Nowakowska Wanda
Wspomnienia Wandy Holuk-Skrzypek
Autorka przedstawia przedwojenne losy rodziny, opisuje gospodarstwo dziadka. Następnie wspomina o śmierci jej ojca z rąk członków UPA oraz ataku na jej dom. Pokrótce opisuje los swoich sióstr. Potem opowiada o swoim wyjeździe, wraz z matką, najpierw do Radziechowa, a potem na Ziemie Zachodnie. Dalej wspomina o ciężkiej pracy, aby utrzymać się w nowym miejscu zamieszkania. Zakres chronologiczny: 1938-2008 Miejsca Wydarzeń: Baryłowo (Ukraina), Radziechów (Ukraina), Brochów (woj. dolnośląskie), Grędzino (woj. dolnośląskie), Osiek (woj. dolnośląskie)
Holuk -Skrzypek Wanda
Wspomnienia Elżbiety Kozy, dotyczące okresu II Wojny Światowej w Gulczu i powojennego czasu w okolicy; świadek opowiada o eksmisji swojej rodziny przez Niemców, wkroczeniu Armii Czerwonej i zachowaniu się żołnierzy, o wysiedleniu Niemców, następnie o sytuacji w Gulczu, parcelacji majątku miejscowych posesjonatów, stosunkach z repatriantami zza Buga, pracy w Radach Narodowych w Ciszkowie i Czarnkowie; świadek wspomina warunki bytowe z czasów II Wojny Światowej i czasów powojennych, dużo uwagi poświęca odmiennościom Polaków z kresów wschodnich i Wielkopolan, wspomina wycieczkę za Noteć, mówi o miejscowej szkole i parafii. Zakres chronologiczny: 1945-1960 Miejsca wydarzeń: Gulcz (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Ciszkowo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Mikołajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Rawicz (woj. wielkopolskie), Leszno (woj. wielkopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie)
Koza Elżbieta
Wspomnienia Longiny Nowickiej, głównie dotyczące okresu II Wojny Światowej, ucieczki przed zbliżającym się frontem, represji podczas okupacji, wywózki do Niemiec do pracy przymusowej, powrotu do domu rodzinnego w 1945 r., osobistych losów powojennych świadek - dwukrotnego małżeństwa, przeprowadzki z Koźmina do Jędrzejewa, trudnościach związanych ze znalezieniem domu; świadek przywołuje też postawy poszczególnych Niemców i osób niemieckiego pochodzenia, zwracając uwagę na różne zachowania wobec Polaków; opowiada o warunkach pobytu w Stuttgarcie, przytacza poszczególne wydarzenia z okresu okupacji. Zakres chronologiczny: 1939-1965 Miejsca wydarzeń: Koźmin (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Września (woj. wielkopolskie), Łódź (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Jędrzejewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Krotoszyn (woj. wielkopolskie), Zduny (pow. krotoszyński, woj. wielkopolskie), Jarocin (woj. wielkopolskie), Stuttgart (Niemcy), Łódź (woj. łódzkie), Gajewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Nowicka Longina
Relacja Ludmiły Muńko, wspominającej okres II Wojny Światowej w swojej rodzinnej wsi Sieniawka na dzisiejszej Białorusi, wkroczenie wojsk radzieckich we wrześniu 1939 r., przejście frontu latem 1944 r. i zniszczenie wsi, pobyt u rodziny ojca, następnie tzw. repatriację i przyjazd do Wielkopolski, ukończenie szkoły i zdobycie uprawnień pedagogicznych, a także niełatwą koegzystencję z Polakami z zachodniej Polski; świadek opowiada o swojej wieloetnicznej rodzinie, zwyczajach i relacjach w niej panujących, a także o społeczeństwie rodzinnej wsi; przytacza zdarzenia z okresu okupacji radzieckiej; wiele miejsca i refleksji poświęca stosunkowi autochtonów z Wielkopolski do przyjezdnych Zabużan; podaje też wiele szczegółów dotyczących życia codziennego Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Sieniawka (daw. pow. nieświeski, Białoruś, wieś nieistniejąca), Višniaviec (Wiśniowiec, Howiezna, daw. pow. nieświeski, Białoruś), Grzępy (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Czarnków (woj. wielkopolskie), Huta (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Rzepin (pow. słubicki, woj. lubuskie), Brześć (Białoruś), Białystok (woj. podlaskie), Kutno (woj. łódzkie), Łowicz (woj. łódzkie), Baranowicze (Białoruś), Mińsk (Białoruś), Iłowa (pow. żagański, woj. lubuskie), Żagań (woj. lubuskie), Komorzewo (pow. czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie)
Muńko Ludmiła
Relacja Heleny Kadamus, dotycząca okresu II Wojny Światowej i wczesnych lat powojennych; świadek opowiada głównie o swoim pobycie w Niemczech w przymusowej pracy na rzecz rodziny niemieckiej, później w obozie przejściowym dla tzw. osób przemieszczonych (displaced persons), następnie o przybyciu na tzw. Ziemie Odzyskane, przejęciu gospodarstwa rolnego i pierwszych latach pobytu; świadek wspomina też swoją rodzinną wieś Kłubowce, opisuje moment wywiezienia do Niemiec a później rzeczywistość obozu dla osób przesiedlonych; udziela odpowiedzi ogólnych, czasem zdawkowych, nie pogłębia ocen. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Kłubowce (daw. pow. tłumacki, daw. woj. stanisławowskie, Ukraina), Etgersleben (Saksonia-Anhalt, Niemcy), Osnabrück (Dolna Saksonia, Niemcy), Rychlik (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Hamburg (Niemcy), Lwów (Ukraina), Magdeburg (Niemcy), Wanzleben (Niemcy), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Trzcianka (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Śmieszkowo (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Konin (woj. wielkopolskie), Inowrocław (woj. kujawsko-pomorskie), Radom (woj. mazowieckie)
Kadamus Helena
Aleksander Dowgiałło-Wierbil - relacja
Relacja Aleksandra Dowgiałło-Wierbila, dotycząca wywiezienia na Syberię, pobytu w kołchozie w okolicach Irkucka, pracy jako kontroler wydajności, następnie repatriacji i próbach znalezienia sobie stałego miejsca zamieszkania oraz pracy w biurze inżyniera strzałowego w kopalni w Jastrzębiu; świadek wspomina też lata swojego wczesnego dzieciństwa, śmierć rodziców, życie w domu dziecka w Wilnie w czasie II Wojny Światowej; najwięcej uwagi poświęca epizodowi syberyjskiemu, organizacji wywozu, pracy w kołchozie, życiu codziennemu, relacjom z napotkanymi ludźmi a także szczegółom przyrodniczym; pozostałe części relacji również nasycone są szczegółami. Zakres chronologiczny: 1936-1970 Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Surgieliszki (?, Litwa), okolice Irkucka (Syberia, ZSRR), Gdańsk (woj. pomorskie), Jastrzębie-Zdrój (woj. śląskie), Kuźnica Żelichowska (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Giżycko (woj. warmińsko-mazurskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Katowice (woj. śląskie), Wieluń (woj. łódzkie)
Dowgiałło-Wierbil Aleksander
Relacja Bronisławy Prymus, dotycząca jej rodzinnej wsi Rychlik (niem. Karolina) w okresie przedwojennym i powojennym; świadek przekazuje relacje swojej mamy oraz własne obserwacje; opowiada o swojej niemiecko-polskiej rodzinie, relacjach z innymi mieszkańcami - przy czym najwięcej uwagi poświęca okresowi powojennemu i swojej edukacji - wspomina też inne rodziny, które zdecydowały się po wojnie zostać we wsi, zmianach nazwisk i nauce języka polskiego; mówi o nazewnictwie Rychlika i jego ulic, rozplanowaniu i pozostałościach po niemieckiej przeszłości wsi, wspomina też relacje z przyjezdnymi repatriantami i życiu codziennym powojennego Rychlika. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Rychlik (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Śmieszkowo (pow.czarnkowsko-trzcianecki, woj. wielkopolskie), Miśk (Białoruś), Drezdenko (woj. lubuskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Hamburg (Niemcy)
Prymus Bronisława
Relacja Anny Strzelczyk, wspominająca zakończenie I Wojny Światowej w jej rodzinnej wsi oraz swoje losy podczas II Wojny Światowej; okresowi międzywojennemu świadek poświęca ledwie kilka zdań, wspomina rodzinę niemiecką, u której pracowała sezonowo, niechętną osobie Hitlera; główne wątki w relacji to ucieczka przed wojskami niemieckimi we wrześniu 1939 r. oraz praca przymusowa w fabryce broni w Dinslaken koło Essen; świadek wspomina szczegółowo poszczególne wydarzenia i osoby; wspomina też niemiecką administrację w okolicach Wielunia oraz osobę zarządcy, Ślązaka życzliwego Polakom; później świadek opisuje swoje małżeństwo i motywy przyjazdu na tzw. Ziemie Odzyskane oraz swoje pierwsze lata w Malczycach; zapytana wspomina też zbrodnie niemieckie na Żydach w czasie wojny; pojawiła się też kwestia zakłamywania historii przez władze komunistyczne. Zakres chronologiczny: 1914-1950 Miejsca wydarzeń: Naramice (pow. wieluński, woj. łódzkie), okolice Zduńskiej Woli (woj. łódzkie), Dinslaken (Nadrenia Północna-Westfalia, Niemcy), Malczyce (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Essen (Niemcy), Lututów (pow. wieruszowski, woj. łódzkie), Legnica (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie)
Strzelczyk Anna
Część z Dokumenty Życia Społecznego
wezwanie Polaków do opuszczenia Dublan w II RP pow. samborski, woj. lwowskie wystosowane przez Komendę Ukraińskich Nacjonalistów poprzedzające czystki etniczne przeprowadzane przez Ukraińską Powstańczą Armię
Orhanizacija Ukrajinśkich Nacjonalistiw (Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów)
Wspomnienia katolickiego księdza z lat 1939-1943. Opisuje on zbrodnie Ukraińców na narodzie polskim, mieszkającym w województwie lwowskim, w okolicach wsi Nowosielce. Opisuje bestalski mord dokonany przez Ukraińców na jego matce i gosposi. Następnie opowiada o sytuacji, w której chciano go rozstrzelać, ale został uratowany przez lokalnych mieszkańców. W relacji znajduje się uzupełnienie i potwierdzenie zdarzeń przez płk. Władysława Hermana. Zakres chronologiczny: 1939-1943
Daca Roman
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Seminowicz Elżbieta
Część z Zbiory fotograficzne
Józef Jodłowski przed budynkiem przy ul. Piłsudskiego (wówczas Świerczewskiego) 48-52, w którym po 1945 r. zamieszkiwała rodzina Jodłowskich.
N.N.
Bolesław Gleichgewicht - relacja
Relacja prof. Bolesława Gleichgewichta, wykładowcy matematyki Uniwersytetu Wrocławskiego, dotycząca jego życia i działalności opozycyjnej; świadek barwnie i szczegółowo opisuje poszczególne wydarzenia, w których brał udział i ludzi, z którymi się zetknął - w tym pierwszoplanowe postacie opozycji demokratycznej lat 60.-80. XX w. oraz wrocławskich i lwowskich matematyków - często opisując szersze społeczne i polityczne tło danego wydarzenia; prowadzi swoją narrację spójnie i chronologicznie; główne poruszane wątki: życie codzienne w Warszawie międzywojennej, wrażenia z kampanii wrześniowej, ucieczka przed Niemcami, roboty przymusowe na terenie ZSRR, pobyt w obozie sowieckim, wcielenie do Armii Czerwonej, udział w obronie przeciwlotniczej Baku, studia w Odessie i praca nauczyciela na Ukrainie, repatriacja, przyjazd do Wrocławia, nawiązanie kontaktów z lwowskimi matematykami zatrudnionymi we Wrocławiu, wydarzenia marca 1968, kontakty ze środowiskiem Komitetu Obrony Robotników, działalność opozycyjna jego i jego syna, represje, jakich doświadczyli, działalność w "Solidarności", ukrywanie się w czasie stanu wojennego, osiągnięcia wrocławskich matematyków Zakres chronologiczny: 1930-1990 Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Lwiw (Lwów, Ukraina), Łućk (Łuck, Ukraina), Ostroh (Ostróg, Ukraina), Tambow (Federacja Rosyjska), Nachiczewan (Azerbejdżan), Baku (Azerbejdżan), Odessa (Ukraina), Pierwomajśk (Pierwomajsk, Ukraina), Grabanów (woj. podlaskie, pow. Biała Podlaska), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Moskwa (Federacja Rosyjska), Zakopane (pow. tatrzański, woj. małopolskie), Gernika-Lumo (Hiszpania), Radzymin (pow. wołomiński, woj. mazowieckie), Białystok (woj. podlaskie), Wierzchów (Ukraina), Woroneż (Rosja), Szczawno Zdrój (pow. wałbrzyski, woj. dolnośląskie), Mikołajewo (woj. podlaskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Golędzianów (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Podkowa Leśna (pow. grodziski, woj. mazowieckie), Strzelce Opolskie (woj. opolskie), Ratyzbona (Niemcy), Wiedeń (Austria), Międzybórz (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Jerozolima (Izrael), Opole (woj. opolskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Budapeszt (Węgry), Treblinka (pow. sokołowski)
Gleichgewicht Bolesław
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Relacja Heleny Paniok zd. Miciak, w której opisuje ona swoje dzieciństwo w II RP, następnie wydarzenia z przebiegu II wojny światowej, których była uczestniczką (ofensywa Niemców, represje ze strony ZSRR, wywózka na Sybir). Z jej wspomnień z okresu zesłania dowiadujemy się po kolei: jak wyglądało wysiedlenie, w jaki sposób traktowani byli Polacy, warunki jakie zastali na miejscu, ciężką pracę jaką trzeba było wykonywać aby przeżyć i niedole jakie ją spotkały. Następnie opisuje moment powrotu w granice "nowej" Polski, poszukiwanie miejsca dla siebie i świeżo założonej rodziny. Dalsza część wspomnień dotyczy życia we Wrocławiu po II wojnie światowej aż po czasy dzisiejsze.Zakres chronologiczny: 1927-2006Miejsca wydarzeń: Мостиська (Mościska - Ukraina), Қостанай (Kustanaj - Kazachstan), Wiszniówka (Ukraina), Przemyśl, Nowa Ruda, Wrocław.
Kowalczyk Włodzimierz, Paniok Helena
Część z Zbiory fotograficzne
niezidentyfikowany sztandar wystawiony podzas mszy św. przy ul. Mazowieckiej odprawionej z okazji uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski i rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja
N.N.
Wspomnienia Stanisława i Katarzyny Duchaczek spisane przez ich córkę - Czesławę Kucharczyk. Relacja spisana jest z perspektywy obojga rodziców, podzielona na rodziały tematyczne: wojny/bitwy, organizacja zycia tuż po wojnie, inne - więzienie we Lwowie, migracje powojenne, społeczeństwo-tradycje-zwyczaje-religia, rola kościoła w zakresie integracji społecznej oraz pojednania międzynarodowego, "Solidarność" i ruchy opozycyjne, przeciwstawianie się represjom komunistycznym. Zakres chronologiczny: 1945-1994
Kucharczyk Czesława
Relacja Anieli Sławik dotycząca czasu II Wojny Światowej w Łopusznej na Ukrainie, zbrodni ukraińskich popełnianych na ludności polskiej, zakończenia wojny, ucieczki przed banderowcami, drogi na tzw. Ziemie Odzyskane i pierwszych lat w nowym miejscu zamieszkania. Zakres chronologiczny: 1939-1955 Miejsca wydarzeń: Lopušna (Łopuszna, daw. woj. lwowskie, Ukraina), Krynica-Zdrój (woj. małopolskie), Chomiąża (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Malczyce (pow. średzki, woj. dolnośląskie), Nowy Sącz (woj. małopolskie), Legnica (woj. dolnośląskie)
Sławik Aniela
Relacja Lili Grabowskiej dotycząca czasu II Wojny Światowej w rejonie wsi Modrzewiny, do której sprowadziła się jeszcze przed wojną rodzina świadek, a także pierwszych lat powojennych i trudności bytowych związanych z sytuacją ekonomiczną kraju; świadek wspomina obecność oddziału mjr Henryka Dobrzańskiego "Hubala" oraz grup partyzanckich w okolicy Modrzewin, mówi o rekwizycjach dokonywanych przez Niemców, później o opuszczeniu wsi motywowanym względami ekonimicznymi i poszukiwaniu miejsca zatrudnienia; wypowiedzi świadek są na dużym stopniu ogólności. Zakres chronologiczny: 1932-1963 Miejsca wydarzeń: De Novant (Francja), Modrzewiny (pow. konecki, woj. świętokrzyskie), Błotnica (pow. konecki, woj. świętokrzyskie), Elbląg (woj. warmińsko-mazurskie), Wrocław (woj. dolnośląskie).
Grabowska Lila
Relacja Jadwigi Hilman dotycząca jej losów w czasie II Wojny Światowej; świadek wspomina okupację niemiecką, obecność partyzantów w okolicznych lasach, wypędzenie z rodzinnej wsi i wycofywanie się Niemców w 1944 r.; wspomina postać księdza Jana Sławińskiego, który ocalił kościół przed wysadzeniem w powietrze; relację kończą wrażenia z pobytu u rodziny pozostałej na Białorusi w 2007 r. Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Terespol (obwód grodzieński, Białoruś), Masusziny (Mosuszyn, obwód grodzieński, Białoruś)
Hilman Jadwiga
Relacja Julii Krzaklewskiej dotycząca czasu II Wojny Światowej we Lwowie, wysiedlenia zeń i pierwszych lat pobytu we Wrocławiu; świadek prowadzi narrację głównie w oparciu o losy męża, aresztowanego i więzionego przez sowieckiego okupanta, później studiującego weterynarię i medycynę i pracującego w PGR niedaleko Ołtaszyna; świadek wspomina też losy niektórych członków swojej rodziny, którzy zginęli na Kresach, warunki życia w okupowanym Lwowie, wysiedlenie i transport do Wroclawia, warunki bytowe w zniszczonym Wrocławiu tuż po wojnie, szabrowników, życie na Ołtaszynie i działalność męża zmierzającą do utworzenia muzeum Panoramy Racławickiej; świadek mówi też, iż ślub, jaki wzięła z mężem był pierwszym ślubem w katedrze wrocławskiej po wojnie. Zakres chronologiczny: 1939- 1985 Miejsca wydarzeń: L'viv (Lwów, Ukraina), Tarnopol (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Rzeszów (woj. podkarpackie), Bytom (woj. śląskie)
Krzaklewska Julia
Relacja Stanisława Srokowskiego, który jako dziecko przeżył rzeź wołyńską w miejscowości Hnilcze (woj. tarnopolskie, pow. Podhajce), a następnie został wraz z rodziną przesiedlony na Ziemie Zachodnie do wsi Zielin (woj. zachodniopomorskie, pow. gryfiński). Zakres chronologiczny: 1939-1956. Miejsca wydarzeń: Hnilcze (woj. tarnopolskie, pow. Podhajce), Podhajce (woj. tarnopolskie), Zielin (woj. zachodniopomorskie, pow. gryfiński), Stanisławów (obecnie Iwano-Frankiwsk, Ukraina), Huta Pieniacka (obw. lwowski, Ukraina), Panowice (obw. tarnopolski, Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kędzierzyn-Koźle (woj. opolskie), Opole (woj. opolskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Kostrzyn (pow. poznański, woj. wielkopolskie), Mieszkowice (pow. gryfiński, woj. zachodniopomorskie)
Srokowski Stanisław
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Piskunowicz Urszula
Marsz Wyzwolicieli: nowy Film dokumentalny Grzegorza Brauna
Część z Dokumenty Życia Społecznego
W filmie udział wziął Wiktor Suworow. Zdjęcia: Andrzej Adamczak, Józef Szymura, Grzegorz Ruzik. Narrator: Grzegorz Braun.
Braun Grzegorz
Kennkarte = Karta Rozpoznawcza
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem dokumentu, wystawionego przez komisarza wiejskiego Generalnego Gubernatorstwa w Wisznicach, Jan Dadun, ur. 21.12.1900 r. w Kostrach, pow. radzyński, dystrykt lubelski dziś pow. parczewski, woj. lubelskie, z zawodu handlarz, w momencie wystawienia dokumentu pracownik mleczarni, wyznania rzymsko-katolickiego
Generalgouvernement Landkommissar in Wisznice
Zaświadczenie o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający o wzorowej postawie podczas okupacji niemieckiej Jana Daduna, zam. we wsi Zeszczynka właśc. Żeszczynka, gm. Romanów dziś. gm. Sosnówka; w czasie, gdy powstał dokument, siedziba gminy Romanów mieściła się w Sosnówce, pow. Włodawa dziś pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie
Zarząd Gminny w Romanowie pow. włodawski
Zaświadczenie o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający o wzorowej postawie podczas okupacji niemieckiej Jana Daduna, zam. we wsi Zeszczynka właśc. Żeszczynka, gm. Romanów dziś. gm. Sosnówka, pow. Włodawa dziś pow. Biała Podlaska, woj. lubelskie
Zarząd Gminny w Romanowie pow. włodawski
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Sobiecka Maria
Personenausweis/Dowód tożsamości osoby Nr. 4371
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dowód tożsamości Heinricha Henryka Mrozowskiego zatrudnionego w kolejowych zakładach naprawczych niemieckich Kolei Wschodnich we Lwowie
Ostbahnausbesserungswerk Lemberg
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający, że Steffi Pischka wlasc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka z m. Alt Repten, Krs. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta uczęszcza do konswerwtorium muzycznego w Bytomiu
Staatlich anerkanntes Cieplik Conservatorium Musikseminar und Kirchenmusik-Schule Buethen O.-S.
Relacja Bolesława Dula, kresowiaka, kaprala LWP, dotycząca życia w Horodkowie przed wojną, wywózki do Rosji i pracy przymusowej w tartaku, powołania do I Armii Wojska Polskiego, i służby w 5. pułku piechoty 2. Warszawskiej Dywizji Piechoty oraz pierwszych lat powojennych na tzw. Ziemiach Odzyskanych; świadek opisuje szczegóły wysiedlenia i transportu do Swierdłowska (dziś Jekaterynburg), warunki pracy i mieszkania, a następnie powołanie do wojska; opowiada o ćwiczeniach w Sielcach nad Oką, próbie forsowania Wisły pod Puławami, postój w Warszawie w czasie trwania Powstania Warszawskiego, zdawkowo wspomina o walkach na Wale Pomorskim; opisuje też odnalezienie rodziny ekspatriowanej na Dolny Śląsk i okoliczności zamieszkania w Lipnicy; mniej szczegółowo opowiada o swojej edukacji na Kresach Wschodnich i stosunkach z Ukraińcami przed wojną. Zakres chronologiczny: 1932-1946 Miejsca wydarzeń: Horodków (daw. pow. Rohatyn, Ukraina, wieś nieistniejąca), Rogatin (Rohatyn, daw. woj. stanisławowskie, Ukraina), Nowy Zawod (obłast swierdłowska, Federacja Rosyjska), Sel'cy (Sielce nad Oką, Federacja Rosyjska), Puławy (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lublin (woj. lubelskie), Żagań (woj. dolnośląskie), Lipnica (pow. Środa Śląska, woj. dolnośląskie), Żytmierz (Ukraina), Chełm (woj. lubelskie), Smoleńsk (Rosja), Kowel (Ukraina), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Piła (woj. wielkopolskie), Mława (woj. mazowieckie), Opole (woj. opolskie), Berlin (Niemcy)
Dul Bolesław
Część z Dokumenty Życia Społecznego
dokument zaświadczający, że Steffi Pischka wlasc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka z m. Alt Repten, Krs. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta uczęszcza do konswerwtorium muzycznego w Bytomiu
Staatlich anerkanntes Cieplik Conservatorium Musikseminar und Kirchenmusik-Schule Buethen O.-S.
Anmeldung zur polizeilichen Einwohnererfassung = Zgłoszenie celem policyjnego stwierdzenia ludności
Część z Dokumenty Życia Społecznego
okazicielem dokumentu powszechnie zwanego "palcówką" Stefanie Pischka właśc. Stefania Piszka, wcześniej Piszczanka, ur. i zam. w m. Alt Repten, pow. Tarnowitz Repty Stare, pow. Tarnowskie Góry, dziś dzielnica tego miasta
Der Reichsführer SS und Chef der Deutschen Polizei. Einwohner Erfassung
Relacja Bolesława Wiśniewskiego, pracownika Zakładu Naprawy Nadwozi Samochodowych w Jelczu, urodzonego na Kresach Wschodnich II RP, wspominającego swą rodzinną wieś (kolonię) Alfredówkę, położoną tuż przy granicy z Ukraińską SRR, przejście żołnierzy radzieckich w 1944 r., wysiedlenie i transport na tzw. Ziemie Odzyskane, pierwsze lata w Laskowicach i pracę przy budowie i naprawie ciężarowych samochodów pożarniczych; świadek szczegółowo opisuje warunki transportu, wspomina zamieszkałych w Laskowicach Niemców, wysiedlonych w 1948 r., wspomina też niektóre wydarzenia z pracy i mówi o swoim stosunku do niej. Zakres chronologiczny: 1939-1960 Miejsca wydarzeń: Alfredówka (Ukraina, kolonia nieistniejąca); Podrałówka (kolonia nieistniejąca, Ukraina); Moczulanka (Močulânka, obw. Równe, Ukraina); Laskowice Oławskie (dziś Jelcz-Laskowice, pow. Oława, woj. dolnośląskie)
Kowalska Danuta
Zaświadczenie. o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
zaświadczenie Emila Gawora i Stefanii Koźlik o postawie podczas okupacji niemieckiej Henryka Mrozowskiego potwierdzone przez notariusza Zdzisława Lubomęskiego w Bielsku dziś Bielsko-Biała
Gawor Emil
Opinia. o postawie podczas okupacji
Część z Dokumenty Życia Społecznego
opinia o postawie podczas okupacji niemieckiej Stefanii Piszki wystawiona przez Gminną Radę Narodową w Reptach Śląskich dziś dzielnica Tarnowskich Gór
Gminna Rada Narodowa w Reptach Śląskich
Relacja Michała Kowalczyka, Ukraińca przesiedlonego w ramach Akcji "Wisła", dotycząca jego rodzinnej wsi Krajna, czasów II Wojny Światowej i działań okupanta niemieckiego i rosyjskiego, wywózki na tzw. Ziemie Odzyskane i zakwaterowania w Białym Borze, działań zmierzających do nawiązania kontaktów z rozproszoną rodziną, organizowania szkoły ukraińskiej i parafii grekokatolickiej w Białym Borze oraz społeczności ukraińskiej tamże; świadek opowiada szczegółowo kilka wątków, np. ukrycie się w Krajni Ukraińców uciekających przed polskim wojskiem, poszukiwanie domu w Białym Borze, dużo miejsca poświęca, wraz z żoną, obsadzie personalnej i ocenie kierownictwa szkoły ukraińskiej w Białym Borze; na końcu przytacza opowieść świadka zabójstwa gen. Karola Świerczewskiego. Zakres chronologiczny: 1939-1965 Miejsca wydarzeń: Krajna (daw. pow. Dobromil, woj. lwowskie, wieś nieistniejąca), Bińcze (pow. Człuchów, woj. pomorskie), Biały Bór (pow. Szczecinek, woj. zachodniopomorskie), Toronto (Kanada), Bircza (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Przemyśl (woj. podkarpackie), Sydney (Australia), Katowice (woj. śląskie), Olszanica (pow. leski, woj. podkarpackie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Kraków (woj. małopolskie), Lędyczek (pow. złotowski, woj. wielkopolskie), Białogard (woj. zachodniopomorskie), Słupsk (woj. pomorskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Zegrze (pow. legionowski, woj. mazowieckie), Warszawa (woj. mazowieckie), Brzeżawa (pow. przemyski, woj. podkarpackie), Olszanowo (pow. człuchowski, woj. pomorskie), Człuchów (woj. pomorskie), Czaplinek (pow. drawski, woj. zachodniopomorskie), Drohobycz (Ukraina), Sokal (Ukraina), Wałcz (woj. zachodniopomorskie), Koszalin (woj. zachodniopomorskie)
Kowalczyk Michał
Autor opisuje okupację niemiecką w rodzinnym miasteczku - Krzywin. Przedstawia losy swojego ojca, który podczas Kampanii Wrześniowej dostał się do sowieckiej niewoli, a po dwóch latach udało mu się dołączyć do Armii generała Andersa. Opowiada o swojej powojennej edukacji: najpierw w Liceum Ogólnokształcącym w Kościanie, a później na Wyższej Szkole Pedagogicznej we Wrocławiu. Wspomina o indoktrynacji w szkolnictwie. Następnie wspomina o swojej pracy, jako nauczyciela matematyki, w Trzebnicy najpierw w szkole publicznej, a później przyzakładowej szkole zawodowej. Pokrótce opisuje powojenne miasto. Przedstawia również swój wkład w reformowanie i organizowanie szkolnictwa zawodowego na terenie miasta. Jego działania uwieńczyło powołanie Zespołu Szkół Zawodowych. Na koniec autor wspomina, że za swoja pracę otrzymał: Złoty Krzyż Zasługi i Krzyż Kawalerski. Zakres chronologiczny: 1933-2008 Miejsca wydarzeń: Krzywin (woj. wielkopolskie, pow. kościański), Kościan (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Trzebnica (woj. dolnośląskie)
Grzemski Wacław
Relacja Petroneli Kozłowicz, mieszkanki Wilna, będącej świadkiem wejścia Armii Czerwonej do miasta w 1939 r., a następnie Wehrmachtu w 1941 r.; świadek skupia się jednak głównie na opisie sytuacji tuż po wyzwoleniu przez Armię Krajową i ponownym wkroczeniu Armii Czerwonej, wspomina represje Rosjan i moment ucieczki do Ełku i na Dolny Śląsk przed wywózką; przytacza też kilka szczegółowych historii z okupacji niemieckiej i opowiada o ojcu, zmobilizowanym w 1939 r. do armii polskiej i odnalezionym w 1947 r. w Podzamku koło Kłodzka. Zakres chronologiczny: 1939-1947 Miejsca wydarzeń: Vilnius (Wilno, Litwa), Kowno (Litwa), Podzamek (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)
Kozłowicz Petronela
Zając Anna
Relacja Janiny Czwartackiej na temat sytuacji w jej rodzinnej wsi Tiutków i okolicach Trembowli w latach 1939-1945 oraz wywózki na tzw. Ziemie Odzyskane; świadek opisuje morderstwa dokonywane przez nacjonalistów z UPA na okolicznej ludności polskiej, ukrywanie się przed Ukraińcami, wkroczenie Armii Czerwonej w 1943 r., i drogę pociągiem z Trembowli do Wrocławia-Brochowa - konieczność wyżywienia inwentarza, straty dobytku, zabójstwo jednego z współwywiezionych; wspomina też ucieczkę ludności cywilnej z centralnej i zachodniej Polski przez rejon Trembowli, napięte relacje z Ukraińcami przed II Wojną Światową oraz regionalizmy Polaków mieszkających w innych wsiach; osobno opowiada o śmierci swojego brata w bitwie pod Budziszynem; relacja jest dość chaotyczna, choć bogata w szczegóły. Zakres chronologiczny: 1938-1946 Miejsca wydarzeń: Tût'kìv (Tiutków, Ukraina), Pantaliha (Pantalicha, Ukraina), Terebovlâ (Trembowla, Ukraina), Bautzen (Budziszyn, Niemcy), Wrocław-Brochów (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Poznań (woj. wielkopolskie), Zazdrość (Ukraina), Ostrowczyk (Ukraina), Katowice (woj. śląskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Ołyka (Ukraina), Ruzdwiany (Ukraina), Darachów (Ukraina), Legnica (woj. dolnośląskie)
Czwartacka Janina
Relacja Adama Kisiela, lwowiaka, świadka obrony miasta w 1939 r., żołnierza AK, aresztowanego przez Rosjan i wywiezionego do pracy przymusowej w kopalni węgla w Krasnym Donie, po wojnie zmuszonego do wyjazdu z Lwowa do Wrocławia i następnie z Wrocławia do Łodzi w obawie przed represjami. Zakres chronologiczny: 1939-1950 Miejsca wydarzeń: L'viv (Lwów, Ukraina), Krasnyj Don (prawdopodobnie Krasnodon/Sorokine, Ukraina), Starobìl's'k (Starobielsk, Ukraina), Dnìpropetrows'k/Dnipro (Dniepropietrowsk, Ukraina), Moskwa (Rosja), Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Kisiel Adam
Relacja Stanisława Cielesza, kresowiaka, wspominającego czasy II Wojny Światowej w rodzinnej okolicy, od momentu budowy okopów przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 r., poprzez okupację niemiecką i wkroczenie Armii Czerwonej, następnie opisuje niektóre aspekty swojej służby w Korpusie Bezpieczeństwa Wewnętrznego i poszukiwanie mieszkania po zakończeniu służby; najwięcej szczegółów świadek poświęca aresztowaniu przez NKWD i kilkakrotną próbę ucieczki, ukrywanie się przed radzieckimi służbami, a także kwestii obecności religii w Wojsku Polskim i KBW, próbom zwerbowania w struktury Urzędu Bezpieczeństwa oraz pomocy, jakiej udzielili mu poszczególni wojskowi podczas poszukiwania pracy i mieszkania po zakończeniu służby wojskowej; wspomina też o represjach, jakie dotknęły jego rodzinę na Kresach po zajęciu ich przez ZSRR, represjach jakich dopuszczało się NKWD na żołnierzach AK i kontroli, jaką UB sprawowało nad szeregowymi żołnierzami WP. Zakres chronologiczny: 1939-1952 Miejsca wydarzeń: Dzmisevičy (Dmisiewicze, Białoruś), Nemnovo (Niemnowo, Białoruś), Vojtovcy (Wójtowce, Białoruś), Sapockin (Sopoćkinie, Białoruś), Grodna (Grodno, Białoruś), Wrocław (woj. dolnośląskie), Opatów (woj. świętokrzyskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lębork (woj. pomorskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie), Wołczyn (pow. kluczborski, woj. opolskie), Namysłów (woj. opolskie), Kluczbork (woj. opolskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Częstochowa (woj. śląskie)
Cielesz Stanisław
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Cuter Stanisława
... Legitymacja b. jeńca wojennego=Identity-Card ex Prisoner of War
Część z Dokumenty Życia Społecznego
Polskie Siły Zbrojne
Zdjęcie zbiorowe (sierociniec w Masindi w Afryce)
Część z Zbiory fotograficzne
Afryka, Uganda, Masindi, 1943 r. Sierociniec przeniesiony w całości w czerwcu 1945 r. do Rongai (Kenia). Siedzą w środku wychowawczynie: p. Śnieżko (z białym kołnierzykiem), p. Elżbieta Lesiak, inspektor szkolny p. Kinasz-Surowiecki, kierownik sierocińca p. Kwiatkowski, wychowawczyni NN, dalej wychowawczynie panie Szmidt i Warchałowa (z białym kołnierzykiem).
N.N.
Dorastałam w walce o przetrwanie
Wspomnienia Hanny Wodzickiej z ostatnich wakacji w przedwojennej Polsce oraz z lat II Wojny Światowej, w czasie której autorka wraz z siostrą pracowała w warszawskiej fabryce Monopolu Tytoniowego, była więziona w obozie Altvorwerk (podobóz obozu koncentracyjnego Stutthof) i wykorzystywana przez Niemców do prac fortyfikacyjnych; autorka opisuje życie rodzinne wśród najbliższych (wyjazd do Monasterzysk), wspomina też wyjazd na kolonie do Rabki i stosunki na nim panujące; z czasów wojny autorka opisuje pomoc, jaką jej rodzina udzielała członkom Kedywu Armii Krajowej, organizację szpitala polowego w fabryce oraz sposoby dywersji i wykradania papierosów na potrzeby AK przez nią i jej siostrę; czas Powstania Warszawskiego wspomina z lokalnej perspektywy (wydarzenia w fabryce, losy dyrektora itp.); z pobytu w obozie Altvorwerk wspomina, oprócz własnych przeżyć dotyczących warunków bytowych, obserwacje z sąsiadującego "przez płot" obozu koncentracyjnego; opisuje ucieczkę z obozu wraz z siostrą, ukrywanie się i pomoc, jaką udzieliły jej przypadkowe osoby, także Niemcy. Zakres chronologiczny: 1939-1945 Miejsca wydarzeń: Warszawa (woj. mazowieckie), Rabka (woj. małopolskie), Monastiriska (Monasterzyska, daw. woj. tarnopolskie, Ukraina), Zielonka (pow. Wołomin, woj. mazowieckie), Sztutowo (obóz koncentracyjny Stutthof, woj. pomorskie), Stary Folwark (pow. Grudziądz, woj. kujawsko-pomorskie), Grudziądz (woj. kujawsko-pomorskie), Łódź (woj. łódzkie), Poronin (pow. tatrzański, woj. małopolskie)
Wodzicka Hanna
Juliusz Palibuda opowiada o wywózce na roboty do Wrocławia, życiu w oblężonym Wrocławiu, latach powojennych w stolicy Dolnego Śląska, harcerstwie, zakładach pracy i służbie wojskowej. Zakres chronologiczny: 1932-1990 Miejsca wydarzeń: Mikorzyn (pow. kępiński, woj. wielkopolskie), Ostrzeszów (woj. wielkopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Kazuń (pow. nowodworski, woj. mazowieckie), Łódź (woj. łódzkie), Poznań (woj. wielkopolskie), Oleśnica (woj. dolnośląskie)
Palibuda Juliusz
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Rzyski Zbigniew
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Rokita Helena
Oświadczenie wnioskodawcy w sprawie braku dokumentów zatrudnienia
Część z Dokumenty Życia Społecznego
oświadczenie Haliny Ostrowskiej ubiegającej się o rentę o zatrudnieniu w czasie II wojny światowej w niemieckim gospodarstwie rolnym ("Liegenschaft") w Baliczach w pow. stryjskim właśc. Baliczach Podróznych - dziś Podorožnê na Ukrainie
Ostrowska Halina
Oświadczenie - zeznanie świadka w sprawie rentowej
Część z Dokumenty Życia Społecznego
oświadczenie Ewy Pieszyńskiej potwierdzającej, że Halina Ostrowska w latach 1942-1943 była zatrudniona w charakterze pracownika fizycznego w niemieckim majątku rolnym w Baliczach właśc. Baliczach Podróznych - dziś Podorožnê na Ukrainie k. Stryja
Peszyńska Ewa
Oświadczenie - zeznanie świadka w sprawie rentowej
Część z Dokumenty Życia Społecznego
oświadczenie Adama Fischera potwierdzającego, że Halina Ostrowska w latach 1942-1943 była zatrudniona w charakterze pracownika fizycznego w niemieckim majątku rolnym w Baliczach właśc. Baliczach Podróznych - dziś Podorožnê na Ukrainie k. Stryja
Fischer Adam
Strenger Verweis. = Surowa nagana
Część z Dokumenty Życia Społecznego
pismo informujące Zygmunta Garbowskiego na dokumencie błędny zapis imienia, pracownika Vereinigte Ostwerke GmbH w Milecu przedsiębiorstwo należące do Ernst Heinkel Flugzeugwerke, powstałe przypuszczalnie na bazie przedwojennej wytwórni Polskich Zakładów Lotniczych o udzieleniu mu nagany w związku ze znalezieniem u niego grzebienia wykonanego z materiału należącego do zakładu
Vereinigte Ostwerke GmbH
Michał Sobków, wrocławski lekarz, opisuje relacje pomiędzy trzema grupami narodowościowymi: Polakami, Ukraińcami a Żydami na przedwojennych Kresach, okupacje sowiecką, wkroczenie wojsk niemieckich na Kresy, relacje Polaków z Ukraińcami przed jak i w trakcie wojny, rzezie Ukraińców na Polakach, a także stosunek ukraińskiego duchowieństwa do tych rzezi, migracje na Ziemie Zachodnie, budowę życia codziennego w powojennym Wrocławiu, studia medyczne i pracę lekarza inspekcyjnego. Zakres chronologiczny: 1927-2010 Miejsca wydarzeń: Koropiec (Ukraina), Wiszniów (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zaleszczyki (Ukraina), Stanisławów (Ukraina), Charków (Ukraina), Siechnice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie)
Sobków Michał
Część z Zbiory archiwalne instytucji, stowarzyszeń i innych podmiotów prawnych
Sergiej Antoni
Marian Hawryszczyszyn- relacja
Relacja dotyczy życia Mariana Hawryszczyszyna, opisuje w niej sytuacje Polaków na przedwojennych Kresach, działalność starszego brata w harcerskiej organizacji podziemnej, uniknięcie wywozu całej rodziny na Syberię, wyjazd na nowo przyłączone tereny Polski, życie codzienne w PRL, manifestacje w Centrum Naukowo-Produkcyjnym Podzespołów i Urządzeń Elektronicznych "UNITRA-DOLAM". Zakres chronologiczny: 1945 - 1983 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Lwów (Ukraina), Bytom (woj. śląskie), Gliwice (woj. śląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)
Hawryszczyn Marian
Mieczysław Maćkała, kresowianin opisuje relacje pomiędzy trzema grupami narodowościowymi (Polakami, Ukraińcami, Żydami) w okresie XX-lecia międzywojennego oraz w trakcie II wojny światowej na terenach wschodnich. Świadek opowiada o okupacji sowieckiej, a następnie o wkroczeniu wojsk niemieckich na Kresy. Wspomina przy tym o grabieżach, wywózkach na Syberie oraz o rzeziach dokonywanych przez Ukraińców na Polakach. Ostatnie minuty relacji skupiają się na czasach powojennych kiedy to rodzina Świadka przyjeżdża na Ziemie Zachodnie. Zakres chronologiczny: 1932- lata 50-te XX w. Miejsca wydarzeń: Rychcice, Drohobycz (dwa. woj. lwowskie, obecnie Ukraina), Strzelin (woj. dolnośląskie), Lublin (woj. lubelskie), Workuta (Rosja), Bronica (Ukraina), Sambor (Ukraina)
Maćkała Mieczysław
Józefa Mikołajczak, opisuje wydarzenia związanie z przejściem frontu niemiecko-radzieckiego w 1944 r. przez teren Bieszczad, stosunki polsko-ukraińskie w czasie okupacji niemieckiej, przesiedlenie na tereny Opolszczyzny i relacje z ludnością niemiecką. Zakres chronologiczny: 1939-1946Miejsca wydarzeń: Katynia (woj. lwowski, obecnie Ukraina), Namysłów (woj. opolskie), Jelcz-Laskowice (woj. dolnośląskie), Arłamów (pow. bieszczadzki, woj. podkarpackie), Dobromil (Ukraina)
Mikołajczak Józefa
Autorka opisuje życie swojej rodziny pod okupacją niemiecką, wysiedlenie z rodzinnej miejscowości i powrót do domu po wojnie, wspomina zachowanie żołnierzy radzieckich, represje władz komunistycznych jakim została poddana rodzina za odmowę oddania ziemi do PGR, wydarzenia Poznańskiego Czerwca, swoje dorosłe życie we Wrocławiu i wydarzenia stanu wojennego. Zakres chronologiczny: 30.X.1935-1988 Miejsce wydarzeń: Wilkowyja (woj. wielkopolskie, pow. Gniezno), Wyszyna (woj. wielkopolskie, pow. turecki), Szymany (woj. warmińsko-mazurskie, pow. szczycieński), Poznań, Wrocław, Gniezno (woj. wielkopolskie)
Pawłowska Łucja