Wrocław 31-08-1982 ul św Mikołaja Starówka Stare Miasto Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja nastoletniego działacza opozycji antykomunistycznej, dotycząca jego działalności opozycyjnej, zatrzymania w stanie wojennym oraz internowania w Ośrodku Odosobnienia w Grodkowie. Osobną część relacji stanowi opis reakcji koleżanek i kolegów szkolnych oraz dyrekcji XIV LO we Wrocławiu na jego internowanie. Zakres chronologiczny: 1981-2007   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Nysa (Woj. opolskie)

Wrocław 31-08-1982 Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

1 uliczny bieg "Solidarności" we Wrocławiu odbył się w 1990 roku. Trasa rozpoczynała się od zajezdni tramwajowej przy ul. Grabiszyńskiej do placu Czerwonego. Pierwsze miejsce zajął Antoni Niemczak, drugie Bogdan Jarosz. Zdjęcie wykonane przed punktem startowym przed zajezdnią.

Marsz zorganizowany przez NZS i Solidarność jako protest przeciwko uwięzieniu liderów KPN (Tadeusza Jandziszaka, Leszka Moczulskiego, Tadeusza Stańskiego i Romualda Szeremietiewa). W marszu uczestniczyli między innymi: Władysław Frasyniuk, Włodzimierz Biały i Rafał Guzowski. Manifestacja rozpoczęła się mszą w katedrze, a nastepnie podążyła przez rynek i okrężną trasą ruszyła w kierunku ulicy Mazowieckiej. Zdjęcie manifestacji wykonane na wrocławskim rynku.

Średni Kołowy Opancerzony Transporter (SKOT) podczas stanu wojennego na Placu Grunwaldzkim.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Zdjęcie wykonane na Placu Grunwaldzkim.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Zdjęcie wykonane z mieszkania przy Placu Grunwaldzkim.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Wrocław 31-08-1982 Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Starcia mieszkańców Wrocławia z oddziałami milicji z okazji manifestacji "Solidarności" w drugą rocznice podpisania porozumień sierpniowych. 50 tysięcy wrocławian wyszło z domów na pokojową manifestację, która szybko przerodziła się w regularną bitwę uliczną. Z jednej strony - nieuzbrojeni cywile, kontra regularne siły milicji i wojska uzbrojone w ciężki sprzęt i ostrą amunicję. Na zdjęciu Most Grunwaldzki.

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 ul Legnicka Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Centrum Lubina, pluton ZOMO.

Relacja Wandy Bilnik, działaczki opozycji antykomunistycznej, dotyczy powojennego Wrocławia i realiów życia w mieście w latach tuż po wojnie, działalności opozycjnej, a także wizyty w Pekinie w 1989 roku.   Zakres chronologiczny: 1939-2000   Miejsca wydarzeń:  Starachowice (woj. świętokrzyskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wąchock (pow. starachowicki, woj. świętokrzyskie), Pekin (Chiny), Jerozolima (Izrael)

Wrocław 31-08-1982 pl 1 maja obecnie pl Jana Pawła II Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Świadek opisuje krótki epizod z życia swojej rodziny podczas Stanu Wojennego: wyjście ojca Świadka z domu podczas godziny policyjnej, braki aprowizacyjne w sklepach, rola Kościoła Katolickiego w jednoczeniu społeczeństwa polskiego, nagrywanie kazań.Zakres chronologiczny: 1981-1983Miejsca wydarzeń: Głuszyca (woj. dolnośląskie)

Wrocław 31-08-1982 podwórko ul Ruska Psie Budy plac Solny Stare Miasto demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicja i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 Demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Stefan Więckowski, opozycjonista, opisuje strajki w Fabryce Wodomierzy we Wrocławiu, internowanie, warunki w areszcie śledczym we Wrocławiu i w Zakładzie Karnym Grodków, działalność Duszpasterstwa Ludzi Pracy przy Alei Pracy, kampanię wyborczą przed wyborami czerwcowymi do Sejmu i Senatu oraz późniejszymi samorządowymi w 1989 roku.   Zakres chronologiczny: 1950-2019   Miejsca wydarzeń: Gdańsk (woj. pomorskie), Lwów (Ukraina), Warszawa (woj. mazowieckie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wińsko (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Wołów (woj. dolnośląskie), Brzeg Dolny (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Oborniki (woj. dolnośląskie), Kostomłoty (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Mietków (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Kąty Wrocławskie (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Sobótka (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Kobierzyce (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie),, Oleśnica (woj. dolnośląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Kępno (woj. wielkopolskie), Częstochowa (woj. śląskie), Kalisz (woj. wielkopolskie)

Stanisław Nowicki, współzałożyciel Duszpasterstwa Ludzi Pracy, opisuje działalność opozycyjną Duszpasterstwa Ludzi Pracy, niemiecką pomoc materialną z Dortmundu dla Wrocławian w okresie PRL, Wrocław w latach 50. XX wieku, gruzy, przestępczość, zasiedlanie Grabiszynku, sytuację ekonomiczną i strajki w czerwcu 1976 roku we Wrocławiu, stan wojenny we Wrocławiu, zachowanie żołnierzy Wehrmachtu i partyzantów w stosunku do polskiej ludności cywilnej podczas II wojny światowej, pracę i strajki we wrocławskich zakładach, akty przemocy wobec księży z parafii przy al. Pracy.   Zakres chronologiczny: 1939-2019   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Świebodzice (pow. świdnicki, woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Łask (woj. łódzkie), Tomaszów Mazowiecki (woj. łódzkie), Zgorzelec (woj. dolnośląskie), Radom (woj. mazowieckie), Olsztyn (woj. warmińsko-mazurskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Kraków (woj. małopolskie), Lublin (woj. lubelskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Wykopy, Suchowola (pow. sokólski, woj. podlaskie), Jasna Góra (Częstochowa, woj. śląskie), Dortmund (Niemcy), Jelenia Góra (woj. dolnośląskie), Twardogóra (pow. oleśnicki, woj. dolnośląskie), Brzeg (woj. opolskie), Brzeg Dolny (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Nowy Sącz (woj. małopolskie), Nowa Huta (Kraków, woj. małopolskie), Wiślica (pow. buski, woj. świętokrzyskie), Lille (Francja), Busko Zdrój (woj. świętokrzyskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Konary (pow. strzeliński, woj. dolnośląskie), Lwów (Ukraina), Rzeszów (woj. podkarpackie), Ropczyce (woj. podkarpackie), Świdnik (woj. lubelskie), Bolesławiec (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie)

Kazimierz Jerie, opozycjonista i kasjer Solidarności, opisuje przyjazd po wojnie na „Ziemie Odzyskane”, adaptacje do nowej powojennej rzeczywistości, zainteresowanie elektryką, podjęcie studiów wyższych na kierunku fizyka, strajk studencki w 1968 roku, wprowadzenie stanu wojennego i atmosferę, która wówczas panowała we Wrocławiu. Najwięcej miejsca w swojej wypowiedzi świadek poświęcił swojej działalności antykomunistycznej, polegającej na rozliczaniu 80 milionów dolnośląskiej „Solidarności”.Zakres chronologiczny: 1943-2018Miejsca wydarzeń: Lwów (Ukraina), Wrocław (woj. dolnośląskie), Zabrze (woj. śląskie), Czernica (pow. jaworski, woj. dolnośląskie)

Wrocław 31-08-1982 podwórko ul Ruska Psie Budy plac Solny Stare Miasto demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicja i ZOMO

Zygmunt Staszewski, opozycjonista, opisuje zaangażowanie w działalność opozycyjną, uwięzienie w czasie stanu wojennego, internowanie w ośrodku w Grodkowie, wyjazd do Stanów Zjednoczonych i działaność polonijną.   Zakres chronologiczny: 1968-2000   Miejsca wydrzeń: Wrocław (woj. dolośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Grodków (pow. brzeski, woj. opolski), Gdańsk (woj. pomorskie),  Duesseldorf (Niemcy), Nowy Jork (Stany Zjednoczone Ameryki), New Jersey (Stany Zjednoczone Ameryki)

Wrocław 31-08-1982 podwórko ul Ruska Psie Budy plac Solny Stare Miasto demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicja i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 podwórko ul Ruska Psie Budy plac Solny Stare Miasto demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicja i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja Tatiany Witkowskiej dotyczy internowania matki w Gołdapi, aresztowania ojca w Gdańsku, działalności rodziców przed jak i po internowaniu, całonocnych podróży do Gołdapi, wizyt w areszcie, rozpraw sądowych ojca.   Zakres chronologiczny: lata osiemdziesiąte XX wieku   Miejsca wydarzeń: Gdańsk (woj. pomorskie), Gołdap (woj. warmińsko-mazurskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Katowice (woj. śląskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Fotografia dokumentująca sporządzanie kredą napisu opozycyjnego na wrocławskiej ulicy okresu stanu wojennego.

Relacja fotografa-amatora, byłego pracownika Stoczni im. Lenina, który uwiecznił na kliszy wydarzenia lat 1980-1981 w Gdańsku.   Zakres chronologiczny: lata 80. XX w.   Miejsca wydarzeń: Gdańsk (woj. pomorskie), Bystrzyca Kłodzka (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Centrum Lubina, funkcjonariusze MO, samochód milicyjny GAZ Wołga M-24.

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Władysław Frasyniuk w zajezdni autobusowej przy ul. Grabiszyńskiej

Wrocław, grudzień 1989. Władysław Frasyniuk przed aresztem śledczym. Fot. NAF Dementi

Wrocław, grudzień 1989. Władysław Frasyniuk przed aresztem śledczym. Fot. NAF Dementi

Wrocław, grudzień 1989. Władysław Frasyniuk przed aresztem śledczym. Fot. NAF Dementi

Komunikat zawierający kalendarium sytuacji w Polsce od sierpnia 1980 do końca grudnia 1981, ogłoszony przez amerykański departament stanu 4.01.1981. Zawiera opis strajków w Polsce i reakcję na tę sytuację władz ZSRR. Opisuje krytykę "Solidarności" i jej działań oraz wytykanie opieszałości polskim władzom przez agencję TASS i inne media socjalistyczne, reakcję polityczno-wojskową ZSRR (noty dyplomatyczne, spotkania dwustronne, manewry wojsk Układu Warszawskiego, oskarżenia pod adresem Zachodu), reakcję władz Czechosłowacji i NRD. Podaje ustalenia służb amerykańskich dotyczące działań podjętych przez Moskwę, oraz przygotowania do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego, które zaczęły się na miesiące przed faktycznym wydarzeniem. W komunikacie jest wspomniana reakcja agencji TASS, która określiła wprowadzenie stanu wojennego jako sprawę wewnętrzną Polski, pomimo wcześniej podanego nawoływania do podjęcia podobnych działań oraz przemówienie prezydenta Reagana, który potępił naciski ZSRR na Polskę i ujawnił udział władz radzieckich w organizacji wprowadzenia stanu wojennego. Zakres chronologiczny: 2.08.1980-23.12.1981 Miejsca wydarzeń: Polska: Warszawa (woj. mazowieckie) Warszawa-Ursus, Gdańsk (woj. pomorskie), Kielce (woj. świętokrzyskie), Katowice (woj. śląskie), Radom (woj. mazowieckie), Śląsk, Pomorze; NRD; rejon bałtycki; ZSRR: Moskwa; USA: Waszyngton (Washington D.C.), Boston (Massachusetts); Czechosłowacja

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja Zygmunta Sutkowskiego, trenera tenisa stołowego, dotyczy śmierci ojca walczącego w oddziałach partyzantki, powrotu matki z zesłania na Syberię, zainteresowania tenisem stołowym, służby wojskowej, rozpoczęcia pracy trenera we Wrocławiu, wyjazdu do Francji i możliwości emigracji politycznej po ogłoszeniu stanu wojennego, poprowadzenia do mistrzostwa takich zawodników jak Natalia Partyka czy Andrzej Grubba, oskarżenia o współpracę z SB.   Zakres chronologiczny: 1936-2012   Miejsca wydarzeń: Ostrów Mazowiecki (woj. mazowieckie), Gdynia (woj. pomorskie), Gliwice (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie),  Niedolice Wielkie (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Nowa Ruda (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Londyn (Wielka Brytania), Nowy Sad (Serbia), Bratysława (Słowacja), Paderborn (Niemcy), Sarajewo (Bośnia i Hercegowina), Moskwa (Rosja)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja Andrzeja Wirgi, członka Solidarności Walczącej, dotyczy udziału w opozycji, początków Solidarności, pracy w Polarze, Elwro i w Polskim Związku Motorowym, wybuchu stanu wojennego, działalności Solidarności w Niemczech, Polonii w Niemczech. Zakres chronologiczny: 1945-2017   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Lwów (Ukraina), Frankfurt (Niemcy), Warszawa (woj. mazowieckie), Magdalenka (woj. mazowieckie), Berlin (Niemcy), Gdańsk (woj. pomorskie), Düsseldorf (Niemcy), Bremen (Niemcy)  

Elżbieta Tokarz opisuje wydarzenia marca 1968 na Uniwersytecie Wrocławskim i Politechnice Wrocławskiej, działanie w zarządzie Solidarności, pacyfikację Pafawagu w stanie wojennym, udział w opozycji demokratycznej, rozprowadzanie prasy podziemnej, oddawaniu części wynagrodzenia na rzecz rodzin osób internowanych, przesłuchiwania przez SB w sprawie ukrywania się Kornela Morawieckiego oraz powódź Wrocławia roku 1997.     Zakres chronologiczny: 1951-2016   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Kijów (Ukraina), Lwów (Ukraina), Odessa (Ukraina), Moskwa (Rosja), Raba Niżna (pow. limanowski, woj. małopolskie), Nowy Sącz (woj. małopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie), Gdańsk (woj. pomorskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Karpacz (pow. jeleniogórski, woj. dolnośląskie), Lubawka (pow. kamiennogórski, woj. dolnośląskie), Kłodzko (woj. dolnośląskie), Polkowice (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie), Locarno (Szwajcaria), Kraków (woj. małopolskie), Radwanice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Świdnica (woj. dolnośląskie)

Michał Wojciechowicz opisuje działalność opozycyjną, roznoszenie ulotek, uczestnictwo w manifestacjach i demonstracjach, akcje SB przeciw opozycji, wyrzucenie ze szkoły, problemy ze znalezieniem pracy z powodu działalności opozycyjnej, działanie w konspiracji, współpracę z Solidarnością Walczącą i WiPem oraz Tygodnikiem Mazowsze, internowanie mamy w ośrodku internowania w Gołdapi, przywożenie paczek do Gołdapi.   Zakres chronologiczny: 1978-2017   Miejsca wydarzeń: Gdańsk (woj. pomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Sopot (woj. pomorskie), Starogard Gdański (woj. pomorskie), Gołdap (woj. warmińsko-mazurskie), Bydgoszcz (woj. kujawsko-pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Ostrowiec Świętokrzyski (woj. świętokrzyskie), Alleppo (Syria)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO n/z procarz

Relacja Andrzeja Grajewskiego redaktora naczelnego "Gościa Niedzielnego" dotyczy wstąpienia do "Solidarności", redagowania lokalnych biuletynów, organizowania pomocy dla internowanych i ich rodzin, działalności w Duszpasterstwie Ludzi Pracy, współpracy z prasą niezależną, zaangażowania w działalność podziemnej Solidarności Polsko-Czechosłowackiej oraz organizacji manifestacji w obronie Václava Havla.   Miejsca wydarzeń: Bielsko-Biała (woj. śląskie), Tychy (woj. śląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Wadowice (woj. małopolskie), Gliwice (woj. śląskie), Katowice (woj. śląskie), Oradea (Rumunia), Brno (Czechy), Wiedeń (Austria), Gheorgheni (Rumunia), Cieszyn (woj. śląskie), Bratysława (Słowacja), Warszawa (woj. mazowieckie), Gdańsk (woj. pomorskie)

Zbigniew Całkowski opisuje przeżycia rodzinne podczas rzezi wołyńskiej, dzieciństwo spędzone w Mikorzycach, naukę w zakładach "Archimedes", prowadzenie uczniowskiego klubu piłkarskiego, organizację wyjazdów na obozy i turnieje zagraniczne, opisuje również strajki, roznoszenie ulotek, wprowadzenie stanu wojennego, pracę w Wrocławskim Kombinacie Budowlanym.   Zakres chronologiczny: 1924-2016   Miejsca wydarzeń: Wołów (woj. dolnośląskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Paryż (Francja), Mikorzyce (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Wołyń (Ukraina), Załawie (Ukraina), Sarny (Ukraina), Rokitno (Ukraina), Berlin (Niemcy), Pierusza (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Kłopotówka (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Straszowice (pow. wołowski, woj. dolnośląskie), Proszkowice (pow. wrocławski, woj. dolnośląskie), Oborniki Śląskie (pow. trzebnicki, woj. dolnośląskie), Radłów (pow. tarnowski, woj. małopolskie), Wieluń (woj. łódzkie), Sieradz (woj. łódzkie), Głębokie (pow. międzyrzecki, woj. lubuskie), Szklarska Poręba (pow. jeleniogórskie, woj. dolnośląskie), Antwerpia (Belgia), Bruksela (Belgia), Wiedeń (Austria), Gdańsk (woj. pomorskie), Gdynia (woj. pomorskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Jadwiga Krawczyk-Halicka opisuje przeżycia związane z II Wojną Światową, życie codzienne okresu PRL, pracę w zawodzie przedszkolanki, wrocławskie środowisko artystyczne, tworzenie wystawy "Droga Krzyżowa", działania Solidarności, transporty żywności z Holandii, powódź z 1997 roku.   Zakres chronologiczny: 1932-2016   Miejsca wydarzeń: Kraków (woj. małopolskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Strzelin (woj. dolnośląskie), Wadowice (woj. małopolskie), Bielsko-Biała (woj. śląskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja Aleksandry Otorowskiej opisuje losy Świadka i jego rodziny podczas zesłania na Syberię, a następnie powrót do Polski. Losy polskich sierot ewakuowanych ze Związku Radzieckiego. Czasy powojenne, przeprowadzki i poszukiwanie pracy. Opisy wydarzeń ze stanu wojennego.Zakres chronologiczny: 1941-1992 Miejsca wydarzeń: Janów (obecnie Białoruś), Barnauł (Rosja), Jangijul (Uzbekistan), Taszkient (Uzbekistan), Kitab (Uzbekistan), Teheran (Iran), Isfahan (Irak),Genua (Włochy), Rzym (Włochy), Łódź (woj. łódzkie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Duszniki Zdrój (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie), Stare Jabłonki (woj. warmińsko-mazurskie), Międzylesie (pow. kłodzki, woj. dolnośląskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Relacja Tadeusza Sługockiego, opisuje sytuacje rodzinną do 1981r., a następnie działalność opozycyjną Świadka w zakładzie pracy, założyciel zakładowej "Solidarności", pomoc dla osób, które zostały zatrzymane podczas trwania Stanu Wojennego, praca w nielegalnej drukarni, internowanie. Zakres chronologiczny: 1956-1989 Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Sieradz (woj. łódzkie), Częstochowa (woj. śląskie), Łódź (woj. łódzkie), Warszawa (woj. mazowieckie), Świdnica (woj. dolnośląskie), Wałbrzych (woj. dolnośląskie), Legnica (woj. dolnośląskie), Oława (woj. dolnoślaskie), Nysa (woj. opolskie), Lubin (woj. dolnośląskie), Gdańsk (woj. pomorskie)

Henryk Jarmołowicz, sybirak, opisuje w relacji swój powrót do kraju w 1946 r., ukończenie Zasadniczej Szkoły Zawodowej jako ślusarz w 1953 r., przeprowadzke w 1956 r. do Gorzowa (gdzie pracował w elektrowni do 1958 r.), następnie służbę wojskową w marynarce wojennej: maszynista na ORP „Błyskawica” (1958–61); a potem Samodzielny Oddział Wykonawstwa Inwestycji w „Stilonie” (1961–91), skąd przeszedł na emeryturę. W trakcie pracy ukończył Technikum Mechaniczne w Gorzowie (1964). W okresie ok. 1987–89 razem z Kazimierzem Modzelanem uczestniczył w druku „Feniksa” i innych wydawnictw.Zakres chronologiczny: 1956-1989 Miejsca wydarzeń: Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Ustka (woj. pomorskie), Gdynia (woj. pomorskie), Jurata (pow. pucki, woj. pomorskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Sulęcin (woj. lubuskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (woj. zachodniopomorskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Lubin, Rynek (pod Ratuszem), pluton ORMO.

Tadeusz Horbacz opisuje działaność w gorzowskim Duszpasterstwie Akademickim, problem inwigilacji przez Służby Bezpieczeństwa, zaangażowanie w działalność opozycyjną, kolportaż pism niezależnych, pielgrzymi do Częstochowy, zaangażowanie kościoła w pomoc prześladowanym przez system komunistyczny, działaność w gorzowskiej Solidarności, internowanie w stanie wojennym, pracę w przemyśle i problemy ze znalezieniem pracy po wyjściu z więzienia, a także problem cenzury.   Zakres chronologiczny: 1950-1990   Miejsca wydarzeń: Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Lipki Wielkie (pow. gorzowski, woj. lubuskie), Wrocław (woj. dolnośląskie), Częstochowa (woj. śląskie), Poznań (woj. wielkopolskie), Szczecin (Woj. zachodniopomorskie), Zielona Góra (woj. lubuskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Józefa Piskuła-Jankowska opisuje strajk w Zajezdnii przy ulicy Grabiszyńskiej we Wrocławiu z perspektywy pracownika MPK a także lata stanu wojennego.   Zakres chronologiczny: 1963-1983   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Tadeusz Zaborowski, opisuje przebieg pracy na posadzie cenzora w Delegaturze Głównego Urzędu Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk, współprace z dziennikarzami, artystami, opozycją antykomunistyczną oraz z duchowieństwem (np. bp Wilhelmem Pluta) z terenu Gorzowa Wielkopolskiego, wstąpienie do PZPR.Zakres chronologiczny: 1968-1989 Miejsca wydarzeń: Gorzów Wielkopolski (woj. lubuskie), Poznań (woj. wielkopolskie)

Wrocław 31-08-1982 pl Czerwony obecnie pl Solidarności demonstracja Solidarności walki demonstrantów z milicją i ZOMO

Autorka opisuje życie swojej rodziny pod okupacją niemiecką, wysiedlenie z rodzinnej miejscowości i powrót do domu po wojnie, wspomina zachowanie żołnierzy radzieckich, represje władz komunistycznych jakim została poddana rodzina za odmowę oddania ziemi do PGR, wydarzenia Poznańskiego Czerwca, swoje dorosłe życie we Wrocławiu i wydarzenia stanu wojennego. Zakres chronologiczny: 30.X.1935-1988 Miejsce wydarzeń: Wilkowyja (woj. wielkopolskie, pow. Gniezno), Wyszyna (woj. wielkopolskie, pow. turecki), Szymany (woj. warmińsko-mazurskie, pow. szczycieński), Poznań, Wrocław, Gniezno (woj. wielkopolskie)

Rafał Zapadka, absolwent Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, w l. 1974-1979 kierownik działu w Wojewódzkim Domu Kultury w Gorzowie Wlkp., w 1978 r. współinicjator Spotkań Twórców i Wykonawców Piosenki Amatorskiej w Myśliborzu, 1979-1982 kierownik Ośrodka Opiekuna Społecznego w Gorzowie Wlkp. Po 13.12.1981 r. współorganizator akcji pomocy materialnej i prawnej dla rodzin internowanych. Od 1983 r. wstępuje do struktur RKW "Solidarność". Współprowadzący gazety bezdebitowe, m.in. Feniks.   Zakres chronologiczny: 1952-1990   Miejsca wydarzeń: Gorzów Wlkp. (woj. lubuskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Gdańsk (woj. pomorskie)

Dorota Frątczak, absolwentka filologii polskiej na Uniwersytecie Wrocławskim, opisuje przebieg swojej kariery zawodowej. Na samym początku działalności publikowała w dwutygodniku "Nadodrze", a następnie w "Ziemi Gorzowskiej". Opowiada o codziennej pracy w redakcji oraz o wpływie władz komunistycznych na działalność prasy.   Zakres chronologiczny: 1978-1990   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Gorzów Wlk. (woj. lubuskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Żary (woj. lubuskie)

Ewa Hrybacz, opisuje swoją działalność opozycyjną w liceum, Niezależnym Zrzeszeniu Studentów, Ruchu Wolności i Pokoju, akcje protestacyjne przeciwko władzy ludowej, odbiór przesyłek z prasą i książkami z Francji, działalność w czasopiśmie drugoobiegowym pt. "Szaniec", wprowadzenie Stanu Wojennego, wyjazd do Belgii, pierwsze spotkanie z Jackiem Kuroniem, założenie Solidarności nauczycielskiej w 1989r., pracę młodszej siostry- Barbary w Radiu Wolna Europa z siedzibą w Warszawie. Zakres chronologiczny: lata 70-te - 1990 Miejsca wydarzeń: Gorzów Wlk. (woj. lubuskie), Kraków (woj. małopolskie), Warszawa (woj. mazowieckie), Lublin (woj. lubelskie), Zielona Góra (woj. lubuskie), Stalowa Wola (woj. podkarpackie), Radom (woj. mazowieckie), Leuven (Belgia)

Relacja dotyczy życia Mariana Hawryszczyszyna, opisuje w niej sytuacje Polaków na przedwojennych Kresach, działalność starszego brata w harcerskiej organizacji podziemnej, uniknięcie wywozu całej rodziny na Syberię, wyjazd na nowo przyłączone tereny Polski, życie codzienne w PRL, manifestacje w Centrum Naukowo-Produkcyjnym Podzespołów i Urządzeń Elektronicznych "UNITRA-DOLAM".   Zakres chronologiczny: 1945 - 1983   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Łódź (woj. łódzkie), Lwów (Ukraina), Bytom (woj. śląskie), Gliwice (woj. śląskie), Warszawa (woj. mazowieckie)

Rafał Eysymontt, wrocławski opozycjonista, opisuje działalność we wrocławskich niezaleznych organizacjach studenckich, zagrożenie relegowaniem ze studiów i wysłanie przez dziekana do Francji w celu koontynuowania nauki, powrót do Polski po wprowadzeniu stanu wojennego oraz internowanie, przymusową służbę wojskową i kontakty z działaczami opozycji w latach późniejszych.   Zakres chronologiczny: 1978 - 1990   Miejsca wydarzeń: Wrocław (woj. dolnośląskie), Paryż (Francja), Nysa (woj. opolskie)